17 Νοέμβρη 2013 Αφιέρωμα στον Μίκη Θεοδωράκη από τον Δήμο Πεντέλης και τον Γιώργο Λογοθέτη.

     Την Κυριακή 17 Νοέμβρη 2013, 40 χρόνια μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου, ο Δήμος Πεντέλης σε συνεργασία με την Ένωση Ποντίων Μελισσίων, οργανώνει εκδήλωση για να τιμήσει τον Μίκη Θεοδωράκη και το έργο του. Στην εκδήλωση θα παρουσιαστεί και το βιβλίο του Γιώργου Λογοθέτη ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ, Θρησκεία μου είναι η Ελλάδα. www.theodorakisstory.gr

    Στην εκδήλωση  ο Γιώργος Λογοθέτης θα παρουσιάσει για πρώτη φορά στην Ελλάδα και ένα  άγνωστο ντοκουμέντο για το Πολυτεχνείο. Είναι Ο ΥΜΝΟΣ ΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ του Πολυτεχνείου που μελοποίησε ο Μίκης

Θεοδωράκης αμέσως μετά την εξέγερση στο Πολυτεχνείο. Τους στίχους έγραψε ο Γιάννης Γρεβενιώτης μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής του Πολυτεχνείου. Ο  Ύμνος ηχογραφήθηκε από τον ίδιο το Μίκη και εστάλει στον Γιώργο Λογοθέτη στην Στοκχόλμη μαζί με άλλο υλικό από το Πολυτεχνείο για τον δίσκο που κυκλοφόρησε στο εξωτερικό με τίτλο ΕΔΩ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ και κύριο περιεχόμενο είχε την εξέγερση των φοιτητών. Σύμφωνα με έρευνα του διευθυντή του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, Λεωνίδα Καλλιβρετάκη, ο αριθμός των επωνύμων νεκρών του Πολυτεχνείου ανέρχεται σε 23, ενώ αυτός των νεκρών αγνώστων στοιχείων σε 16.

    Ο Γιώργος Λογοθέτης θα παρουσιάσει ένα βίντεο για την σχέση του αείμνηστου Σουηδού πρωθυπουργού Ούλοφ Πάλμε με τον Μίκη Θεοδωράκη, και θα γίνει αναφορά στην αντίσταση των Ελλήνων και Σουηδών κατά της χούντας την περίοδο της δικτατορίας. 

       Για την εκδήλωση και τον Μίκη Θεοδωράκη ο Γιώργος Λογοθέτης  έγραψε το παρακάτω άρθρο με τίτλο :

 Ο Μίκης Θεοδωράκης, το σανατόριο της Πεντέλης και το ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΝΕΚΡΟΥ ΑΔΕΛΦΟΥ. Μια συγκλονιστική αλλά άγνωστη σε πολλούς ιστορία που  περιγράφει, πως το 1962 ο Μίκης Θεοδωράκης επέζησε από σχεδόν βέβαιο θάνατο και πως στο σανατόριο Πεντέλης  έγραψε το πλέον σημαντικό του έργο : ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΝΕΚΡΟΥ ΑΔΕΛΦΟΥ.

Για φωτογραφίες στην σελίδα  www.theodorakisstory.gr

   

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

Ο ΔΗΜΟΣ ΠΕΝΤΕΛΗΣ

ΤΙΜΑ ΤΟ ΜΙΚΗ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ

Ο Οργανισμός Πολιτισμού & Αθλητισμού του Δήμου Πεντέλης και

η Ένωση Ποντίων Μελισσίων σας προσκαλούν σε εκδήλωση αφιερωμένη στο

Μίκη Θεοδωράκη

«Ο Μίκης στο Σανατόριο της Πεντέλης»

           

v    Παρουσίαση της βιογραφίας του Μίκη Θεοδωράκη

από το συγγραφέα Γιώργο Λογοθέτη

v    Πρώτη παρουσίαση του ΥΜΝΟΥ ΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ που έγραψε                 ο Μίκης Θεοδωράκης για το Πολυτεχνείο

v    Προβολή βίντεο από τη δράση Ελλήνων και Σουηδών                                         στη Σουηδία την περίοδο της χούντας &

6-λεπτο βίντεο-ντοκουμέντο για τον Ελληνισμό του Πόντου

v    Συμμετέχει η παιδική χορωδία του 4^ου Δημοτικού Σχολείου Μελισσίων Διεύθυνση: Γκέλλυ Μητρογιάννη

Την εκδήλωση παρουσιάζει η ηθοποιός Φωτεινή Λογοθέτη.

Κυριακή 17 Νοεμβρίου 2013, 7.30 μ.μ.

Αίθουσα πολλαπλών χρήσεων Γυμνασίου-Λυκείου Νέας Πεντέλης

Μεσολογγίου 2 και Παναγούλη  Νέα Πεντέλη

Πληροφορίες 6946003661

Ο Μίκης Θεοδωράκης,

το σανατόριο της Πεντέλης και το ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΝΕΚΡΟΥ ΑΔΕΛΦΟΥ

Του Γιώργου Λογοθέτη

www.theodorakisstory.gr

Πρέπει να σταματήσουμε το αίμα διότι ο κύκλος αίματος δεν σταματάει.

Το αδελφικό αίμα είναι το χειρότερο από όλα….

Μίκης Θεοδωράκης

  Ο Δήμος Πεντέλης συνδέεται με δύο από τα πλέον συγκλονιστικά γεγονότα της ζωής του Μίκη Θεοδωράκη. Το πρώτο είναι ότι το 1962στο Σανατόριο της Πεντέλης ο Μίκης νίκησε κυριολεκτικά τον θάνατο, και το δεύτερο ότι στο Σανατόριο έγραψε το πιο σημαντικό έργο της ζωής του : ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΝΕΚΡΟΥ ΑΔΕΛΦΟΥ που αποτελεί Ύμνο στην Συμφιλίωση αλλά και στην Διατήρηση της Μνήμης.

                                     Πάντα επίκαιρο και πάντα διαχρονικό.

Πόσοι όμως  γνωρίζουν την ιστορία αυτού του μοναδικού έργου που γράφτηκε χάρη στην επιμονή ενός έλληνα γιατρού να «φυγαδεύσει» τον ετοιμοθάνατο Μίκη από το Λονδίνο στα Μελίσσια της Πεντέλης ;

Και πόσοι γνωρίζουν ότι   χάρη στο κλίμα της Πεντέλης και στην φροντίδα των γιατρών ο Μίκης Θεοδωράκης κατάφερε για μια ακόμα φορά νικήσει το θάνατο για να μας χαρίσει ένα μοναδικό έργο  ;

Ο ίδιος ο Μίκης περιγράφει εκείνα τα δραματικά γεγονότα ως εξής :

   Παρίσι 1962.

Μετά από την αναζωπύρωση της φυματίωσης στο Παρίσι, η Αμαλία Φλέμιγκ πρότεινε να πάω για θεραπεία στο Λονδίνο. Όμως η κατάσταση χειροτέρεψε. Ήμουν κυριολεκτικά νοκ άουτ. Δεν μπορούσα να κινηθώ και οι γιατροί με είχαν διαγράψει ! Είχαν σχεδόν προαναγγείλει το θάνατό του.

Και εκεί που  περίμενα το τέλος μου,  έρχεται ένας κύριος με χοντρά γυαλιά και συστήνεται : Αντώνης Ποντικάκης,  γιατρός . Ήταν πνευμονολόγος, διευθυντής στην κλινική Τσαγκάρη στην Πεντέλη. Ένας άριστος επιστήμων.

Ο κ. Ποντικάκης αφού με εξέτασε μου λέει :

- κ. Θεοδωράκη.  Έχετε φυματίωση σε άσχημη μορφή. Είναι βέβαιο ότι αν μείνετε εδώ σε μία εβδομάδα θα πεθάνετε. Προτείνω να φύγετε αμέσως για την Ελλάδα. Όμως οι  Άγγλοι δεν πρόκειται να σας αφήσουν. Γι αυτό πρέπει να σας απαγάγουμε !

                                          Στο Σανατόριο της Πεντέλης

     Ο Μίκης δέχτηκε την πρόταση του κ. Ποντικάκη και ζήτησε να ταξιδέψει με ψευδώνυμο για να αποφύγει την δημοσιότητα στην Ελλάδα. Έτσι με νέο διαβατήριο και το όνομα Αναστασιάδης τον οδήγησαν με ασθενοφόρο στο αεροδρόμιο. Όταν όμως ο πιλότος έμαθε για το πρόβλημα φοβόταν μην πεθάνει στο αεροπλάνο. Έτσι ο Μίκης υπέγραψε δήλωση ότι αναλαμβάνει  ο ίδιος την ευθύνη.

Να πως περιγράφει την συνέχεια :

- Φτάσαμε με την Μυρτώ στην Αθήνα 17 Ιουλίου 1962 και με πήγαν αμέσως στο σανατόριο ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΤΣΑΓΚΑΡΗΣ στην Πεντέλη όπου έμεινα τέσσερις μήνες. Εκεί έγινε και η νεκρανάστασή μου. Έμεινα κατάκοιτος και άρχισε η θεραπεία με διάφορα φάρμακα. Πέρασε η πρώτη βδομάδα με ανοικτό παράθυρο, την μυρωδιά από τα πεύκα και το κελάιδισμα των πουλιών.

Μια μέρα ήρθε ένας νέος γιατρός και μου λέει :

- Κύριε Θεοδωράκη. Γιατί δεν πηγαίνετε στο μπαλκόνι ;

-Εγώ ; Αφού δεν μπορώ να κινηθώ, του απαντάω !

- Μπορείτε κ. Θεοδωράκη, μου λέει. Έχετε γίνει καλά ! Δεν το καταλαβαίνετε ; Για κάνετε το χέρι σας έτσι.

Και αρχίζω να κάνω κινήσεις. Με τα χέρια και μετά παίρνω θάρρος και  καταφέρνω να σηκωθώ όρθιος !

               Ο Κατράκης και ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΝΕΚΡΟΥ ΑΔΕΛΦΟΥ

    Έμαθαν τα νέα στην Αθήνα και άρχισαν να έρχονται όλοι. Ο Κατράκης, ο Μπιθικώτσης, ο Χιώτης, η Μαίρη Λίντα, ο Καζαντζίδης η Μαρινέλλα και βεβαίως οι μουσικοί όπως ο Λάκης Καρνέζης και ο Κώστας Παπαδόπουλος που με βοηθούσαν από τα μεροκάματα που έπαιρναν στο θέατρο.

   Και το θαύμα έγινε. Από καταδικασμένος  άρχισα σιγά-σιγά να συνέρχομαι. Στο πλευρό μου άξιοι γιατροί και ευγενέστατο προσωπικό έκαναν ότι μπορούσαν για να ανανήψω. Εκεί, στο σανατόριο ο Μάνος Κατράκης μου πρότεινε να γράψω ένα έργο βασισμένο στην σύγχρονη ελληνική τραγωδία, τον Εμφύλιο Πόλεμο.

     Συμφώνησα μαζί του.  Έτσι ολοκληρώθηκε το πλέον σημαντικό από όλα τα έργα μου : ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΝΕΚΡΟΥ ΑΔΕΛΦΟΥ. Ένα έργο που γράφτηκε πάνω στις στάχτες του Εμφυλίου πολέμου με κύριο μήνυμα την Εθνική Συμφιλίωση και την συνεργασία για την Πατρίδα και το Έθνος !

Ήταν τα χρόνια που η Ελλάδα έγλυφε ακόμα  τις πληγές της από τον αδελφοκτόνο πόλεμο, και καλούσε όλους τους Έλληνες να ξεπεράσουν τον εμφύλιο σπαραγμό. Γεμάτος πληγές ο ίδιος όπως αμέτρητοι Έλληνες στα αντίπαλα στρατόπεδα, προσπαθούσε να μεταφέρει σε κάθε Έλληνα  το μήνυμα ότι πάνω από όλα είναι η Ελλάδα !

 Ο ίδιος ο Μίκης  γράφει για το ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΝΕΚΡΟΥ ΑΔΕΡΦΟΥ :

     « Ο Εμφύλιος με οδηγούσε συνεχώς σε σκέψεις. Μήπως προβάλλοντας τα δεινά της Εμφύλιας διαμάχης στις πιο ακραίες της μορφές μπορούσαμε να οδηγηθούμε στην Κάθαρση και στην Παλλαϊκή Εθνική Ενότητα με την βοήθεια της ποίησης και της Μουσικής» ;

   Τον Οκτώβρη του 1962 και ενώ ο Μίκης ήταν στην κλινική, έγινε η πρεμιέρα του έργου. Σκηνοθέτης ο Πέλλος Κατσέλης, Χορογράφος η Ζουζού Νικολούδη. Πρωταγωνιστικούς ρόλους είχαν οι Μάνος Κατράκης, Βέρα Ζαβιτσιάνου, Νίκος Ξανθόπουλος, Μαρία Κωνσταντάρου, Θόδωρος Εξαρχος, και Δέσποινα Μπεμπεδέλη. Στον ρόλο τού Τραγουδιστή ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης. Μπουζούκι έπαιζαν  δύο νέοι συνεργάτες τού Μίκη,ο Λάκης Καρνέζης και ο Κώστας Παπαδόπουλος.

   Το έργο στηρίχτηκε στην Αρχαία Τραγωδία και στον αλληλοσπαραγμό τού Ετεοκλή και τού Πολυνείκη, των δύο αδελφών πού στράφηκαν ο ένας κατά τού άλλου.
Και η Μάνα η Ιοκάστη πού θρηνεί τα Νεκρά Παιδιά της...
Αυτός ο Πανάρχαιος Μύθος πού πήρε σάρκα και οστά σε όλη την Ανθρώπινη Ιστορία και το 1944 επαναλήφτηκε στην Ελλάδα με τα γνωστά Τραγικά Αποτελέσματα.
    Η παράσταση όμως που θα έφερνε την εθνική συμφιλίωση άντεξε μόλις 4 μήνες. Δέχτηκε επιθέσεις απ όλες τις πλευρές. Η δεξιά εξαπέλυσε μύδρους εναντίον της και η αριστερά αναρωτιόνταν : Πως είναι δυνατόν ο Μίκης να βάζει στο ίδιο κάδρο τους αγωνιστές με τους απόντες από την εθνική αντίσταση ;

Όμως ο  Mίκης επέμενε:

   «Στο Γράμμο δεν πήγαν οι πλούσιοι. Παιδιά του λαού ήταν και από τις δύο πλευρές. Μας βάλανε να σφαχτούμε μεταξύ μας !  Η Μάνα, ο Ηλιος, τ' αδέλφια που ψάχνονται για ν' αλληλοσφαγούν, το χώμα, η γη μας, όπου μπήγουνε μαζί τα φονικά μαχαίρια για να αναβλύσει το Νερό, όσο είναι τα δικά μας μυθικά πρόσωπα και σύμβολα, άλλο τόσο είμαστε κι εμείς οι ίδιοι. Η τελική αλήθεια, η σοφία της γης που μας τρέφει και που μας δέχεται, αναβλύζει από τα σπλάχνα της σαν το νερό, ξεπηδά σαν πηγή.

    Tο τραγούδι είναι το μέσο που ενώνει τους ανθρώπους στο γλέντι τους ή στη λύπη τους. Ειδικά για τον Έλληνα, το τραγούδι είναι με τον αέρα, με το νερό, το ψωμί και την ελευθερία, το πιο αναγκαίο. Επιπλέον, το τραγούδι είναι στοιχείο ενότητας και ο ελληνικός λαός αισθάνεται πολλές φορές την ανάγκη να δείξει την ενότητά του με το τραγούδι».

                     Η αποθέωση του ποιητικού λόγου και της μουσικής

Το Τραγούδι τού Νεκρού Αδελφού έχει μερικά από τα σημαντικότερα Ζεϊμπέκικα της Ελληνικής Μουσικής. Οι στίχοι σε όλο το έργο είναι του Μίκη Θεοδωράκη πλην τού Νανουρίσματος πού γράφτηκαν από τον Κώστα Βίρβο.

Το έργο αρχίζει με ένα Ορχηστρικό. Ακολουθεί ο «Απρίλης»,   Ύμνος στην Άνοιξη και στον Έρωτα. Ακολουθεί «Το Όνειρο», ένα αριστούργημα ποίησης και μουσικής. Αναφέρεται στους δυο γιούς πού ενώ ο ένας κυνηγάει τον άλλο όταν  έμαθαν πώς η Μάνα τους πέθανε πέταξαν τα μαχαίρια και έτρεξαν να της κλείσουν τα μάτια.

Στης Μάνας τρέχουνε κι οι δυό
το νεκρικό κρεβάτι
μαζί τα χέρια δίνουνε
της κλείνουν τα μάτια

Και τα Μαχαίρια μπήγουνε
βαθιά μέσα στο Χώμα
κι απέκει ανάβλυσε νερό
να πιείς ,να ξεδιψάσεις.

Το επόμενο Τραγούδι είναι το Νανούρισμα.

Koιμήσου Αγγελούδι μου,
να γίνεις σαν ατσάλι
Να γίνει η Καρδούλα σου
σαν τού Χριστού μεγάλη
για να μην πεις μες στην Ζωή σου «δεν μπορώ».
Κι αν πρέπει ακόμα να σηκώσεις και Σταυρό.
Κοιμήσου Αγγελούδι μου,

Γλυκά με το Τραγούδι μου.

Ακολουθεί το Ζεϊμπέκικο «Ένα Δειλινό» με το θρήνο της μάνας :

'Eνα Δειλινό ,σέ δέσαν στον Σταυρό.

σού δέσανε τά μάτια σου, μού δέσαν την ψυχή μου.΄.

Συνεχίζει με τα τραγούδια  Η ΠΡΟΔΟΜΕΝΗ ΑΓΑΠΗ και Ο ΠΑΥΛΟΣ ΚΑΙ Ο ΝΙΚΟΛΙΟΣ.

Tον Παύλο και τον Νικολιό
τούς πάνε για ταξίδι
με βάρκα δίχως άρμενα
με πλοίο δίχως ξάρτια

Τ΄αρμενα τάκαψε φωτιά
τα ξάρτια καταιγίδα
και το ταξίδι θάνατος
πού γυρισμό δεν έχει.

Η κορυφαία  στιγμή του έργου είναι  το τραγούδι ΣΤΑ ΠΕΡΒΟΛΙΑ ένα από τα σπουδαιότερα ελληνικά τραγούδια που παραπέμπει στον Διγενή Ακρίτα και την μάχη του Στα Μαρμαρένια Αλώνια με τον Χάρο.

Στα Περβόλια, μέσ στους ανθισμένους Κήπους
αν σε πάρω ,Χάρε ,στο Κρασί
αν σε πάρω στο Χορό και στο Τραγούδι
τότε χάρισε μου μιάς νυχτιάς ζωή.

Εδώ είναι ολόκληρη η Σταυρωμένη Ελλάδα και οι παραδόσεις της.

Το κρασί, ο Χορός ,το Τραγούδι ,η Μάχη με τον Χάρο ,η Ανάσταση μέσα από τον θρήνο, η Αρχοντιά τού Τρόπου μας  και ο Μπιθικώτσης που τραγουδά σαν Ψάλτης στα Εγκώμια της Μεγάλης Παρασκευής.  1/

Το έργο τελειώνει με το Δοξαστικό (Eνωθείτε). Είναι η Ανάσταση που παντρεύεται τον Ήλιο.

Ενωθείτε βράχια – βράχια

Ενωθείτε χέρια – χέρια..

Σήμερα Παντρεύουμε τον Ηλιο
τον Ήλιο με τη Νύφη τη μονάκριβη
Την Πασχαλιά.

Για την σημασία του έργου ο Μίκης αναφέρει τα εξής στο βιβλίο του Γιώργου Λογοθέτη με τίτλο «ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ, Θρησκεία μου είναι η Ελλάδα» :

«Επί 41 χρόνια διευθύνω τα έργα μου στην Ελλάδα και στον κόσμο όλο. Κάποτε όμως θα έπρεπε να σταματήσω διαλέγοντας για να διευθύνω ένα έργο που να έχει ιδιαίτερη σημασία για μένα,  το «Τραγούδι του νεκρού αδελφού».

Με το «Τραγούδι του νεκρού αδελφού» ταυτίζομαι περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο έργο μου, από κάθε άποψη: μουσική, ανθρώπινη, αγωνιστική και προ παντός «ελληνική». Την πιο βαθιά, την πιο αληθινή και την πιο τραγικά ελληνική, μιας και ο Εμφύλιος βύθισε την Ελλάδα στα δάκρυα, στο αίμα και στην δίχως τέλος δοκιμασία.

Και ενώ είχα απελπιστεί πως μαζί με τους άταφους νεκρούς του Εμφυλίου, η λησμονιά θα σκέπαζε και το Τραγούδι του Νεκρού Αδελφού, έρχεται ο πιστός και αγαπητός μου φίλος, ο Γιώργος Λογοθέτης, να το αναστήσει και μαζί του να αναστήσει τις πληγωμένες μνήμες και τους θρήνους της μάνας με τους δυο αδικοχαμένους γιους.

Τι άλλο να πω παρά ένα μεγάλο «ευχαριστώ» στον Γιώργο Λογοθέτη και να του ευχηθώ η προσπάθειά του αυτή να ανοίξει ένα παράθυρο στην Αλήθεια και τη Δικαίωση».

Στην εκδήλωση θα προβληθούν και μοναδικά ντοκουμέντα από την περίοδο του εμφυλίου που έχουν άμεση σχέση με τον Μίκη Θεοδωράκη και το  ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΝΕΚΡΟΥ ΑΔΕΛΦΟΥ.

            Γιώργος Λογοθέτης

  1/   Ο Μίκης για το θάνατο :

 Όπως όλη η γενιά μου, έχω προκαλέσει τον θάνατο πολλές φορές. Αυτό μου έδωσε μια οικειότητα μαζί του. Ο θάνατος συνεπώς δεν έχει για μένα τη μεταφυσική έννοια που έχει για τον πολύ κόσμο. Έχει μια φυσική έννοια, είναι ένα πρόσωπο. Μέσα στο αυτοβιογραφικό "Τραγούδι του Νεκρού Αδερφού" κάποια στιγμή μου τίθεται η δοκιμασία του θανάτου: Αν κατάφερνα να κάνω τον Χάρο να χορέψει, θα ζούσα. Αλλιώς θα πέθαινα. Φώναξα τότε τον Καρνέζη και τον Παπαδόπουλο και αρχίσαμε να παίζουμε το "Στα περβόλια". Έτσι χόρεψε ο Χάρος ζεϊμπέκικο και έζησα. Ο Χάρος είναι λοιπόν πια φίλος μου. 

 Κυριακή 17 Νοεμβρίου 2013, 7.30 μ.μ.

Αίθουσα πολλαπλών χρήσεων Λυκείου

Νέας Πεντέλης

Μεσολογγίου 2 και Παναγούλη  Νέα Πεντέλη