Ποια χώρα θα έχετε ως πρότυπο, όταν και αν αναλάβετε την εξουσία;. ερωτήθηκε, την περασμένη Δευτέρα, ο Αλέξης Τσίπρας στην εξαντλητική μεσονύκτια εκπομπή «Στον ενικό» του Ν. Χατζηνικολάου (STAR). Οπου ο ηγέτης του ΣΥΡΙΖΑ τα πήγε μια χαρά, παρ' ότι κούρασε η μονομέρεια των ερωτήσεων. Ηταν από τις ελάχιστες φορές που κόμπασε: Κάποια, ίσως, από τις σκανδιναβικές. Τη Σουηδία, μάλλον - απάντησε, στο περίπου.
Απέφυγε, ευλόγως, να πει τη Δανία, αφού αρκετά τη γευθήκαμε με τον Γ. Παπανδρέου, εδώ στη... «Δανία του Νότου». Και η Νορβηγία κυβερνάται εσχάτως από τη Δεξιά - με τα φασιστικά παρακλάδια της, άρα δεν προσφέρεται για μοντέλο.
Δεν είπε, ωστόσο, «τη Σουηδία του Πάλμε», όπως θα περίμενα. Και θυμήθηκα πόσο με είχε εντυπωσιάσει αρνητικά, πριν από μερικούς μήνες, όταν ο Τσίπρας σε ομιλία του στη Μαδρίτη μνημόνευσε μόνο της Ιβηρικής σοσιαλιστές ηγέτες, συγκαιρινούς τού Ανδρέα Παπανδρέου: τον Μάριο Σοάρες και τον Φελίπε Γκονζάλες, με τα πολύ αχνά χνάρια στην Ιστορία. Σε μια περίοδο (τελευταίο τέταρτο του περασμένου αιώνα) όπου δέσποζαν στην Ευρώπη, αν όχι παγκοσμίως, σοσιαλιστές ηγέτες όπως ο Βίλι Μπραντ, ο Μπρούνο Κράισκι, ο Φρανουσά Μιτεράν και, βεβαίως, ο Ούλοφ Πάλμε. Ο κορυφαίος, κατ' εμέ, και συνεπέστερος εκφραστής σε ό,τι πιο θετικό χαρακτήρισε ιστορικά τη σοσιαλδημοκρατία, που εξάντλησε τα όριά της ακριβώς στη Σκανδιναβία.
Πριν από μία εβδομάδα (11-10-13) ο υπουργός Οικονομικών Γ. Στουρνάρας εδέησε να απαντήσει στη Βουλή σε ερώτηση του Απ. Κακλαμάνη για την πορεία των ελέγχων στις περιβόητες λίστες με τα τέσσερα λάμδα (Λαγκάρντ, Λουξεμβούργο, Λιχτενστάιν, Λονδίνο) και τους χιλιάδες μεγαλολεφτάδες, πιθανούς φοροφυγάδες. Δεν είχε κοπάσει ακόμη ο θόρυβος από την προκλητική απόπειρα να θαφτούν μια για πάντα οι «λίστες της ντροπής». Απόπειρα που σκόνταψε στα αποκαλυπτικά δημοσιεύματα της «Ε». Απτόητος ο Γ. Στουρνάρας παρέθεσε κυνικά τα εξοργιστικά νούμερα, που φανερώνουν ότι οι φοροφυγάδες και πάλι τη σκαπουλάρουν...
Το 'φερε ο διάολος, σίγουρα, να φυλλομετράω, την ίδια ημέρα, τη συναρπαστική πολιτική βιογραφία «Ούλοφ Πάλμε - Η πολιτική είναι θέμα αρχών» που μόλις κυκλοφόρησε. Ενα διαχρονικής αξίας βοήθημα αγωγής του πολίτη, με συγγραφέα το δημοσιογράφο Γιώργο Λογοθέτη, και ενημέρωση από πρώτο χέρι, καθ' ότι έζησε 25 χρόνια στη Στοκχόλμη. Και είχα σκαλώσει, για συλλογισμούς, στην περιγραφή πώς ο μεγάλος Σουηδός ηγέτης το 1979 έχασε τις εκλογές και την κυβέρνηση για μία μόλις έδρα. Τον είχαν εκδικηθεί αποτελεσματικά, όπως έγραψε η εφημερίδα «Aftonbladet», οι 5.000 φοροκλέφτες που το 'σκασαν από τη χώρα τους διωκόμενοι, και στις κάλπες τον «μαύρισαν» μονοκούκι.
Στην κοινωνική πολιτική του, πάντοτε υπέρ των αδυνάτων, ο Ούλοφ Πάλμε, σε ένα εύρυθμο κράτος με σταθερούς δημοκρατικούς θεσμούς, στήριζε την άμβλυνση των ανισοτήτων και στο πιο δίκαιο φορολογικό σύστημα της Ευρώπης. Στη συνείδηση του Σουηδού πολίτη η φοροκλοπή ήταν αδιανόητη και αποτελούσε ατιμωτικό έγκλημα κατά της κοινωνίας...
Συγκρούστηκε, έτσι, με ισχυρά συμφέροντα εσωτερικά, αλλά και διεθνώς, με μια πολιτική αταλάντευτα φιλειρηνική, αδέσμευτη και υπέρ του καταληστευμένου Τρίτου Κόσμου. Δεν είναι ανεξήγητο, λοιπόν, που παραμένει ανεξιχνίαστη η δολοφονία του τη νύχτα της 28ης Φεβρουαρίου 1986. Μια δολοφονία, που ο ίδιος, με την απλότητα και τη δημοκρατικότητά του, είχε καταστήσει πανεύκολη: μετά το σινεμά, στον έρημο δρόμο προς το μετρό, με τη γυναίκα του, αφρούρητος. Σαν ένας απλός πολίτης. Μόνο που δεν ήταν.
Ακριβώς δέκα χρόνια νωρίτερα, μια συγκλονιστική είδηση συνετάραξε ξαφνικά τη σουηδική κοινωνία και όλο τον κόσμο: ο διάσημος σκηνοθέτης Ινγκμαρ Μπέργκμαν συνελήφθη για φοροκλοπή, ενώ έκανε πρόβες στο κρατικό θέατρο! Από την αστυνομία έσπευσε έξαλλος να ζητήσει τηλεφωνικά τη βοήθεια του πρωθυπουργού Ούλοφ Πάλμε, ο οποίος του εξέφρασε τη λύπη του, αλλά και πλήρη αδυναμία να παρέμβει, αν πρόκειται για φορολογικό αδίκημα!
Ο διάλογος, την ίδα ημέρα, των δημοσιογράφων με τον Πάλμε θα 'πρεπε να διδάσκεται στα σχολεία όλου του κόσμου:
Δημ.: «Ελεος, κ. πρόεδρε! Ο Μπέργκμαν είναι εθνικό μας κεφάλαιο. Δεν του πρέπει τέτοια μεταχείριση»...
Πάλμε: «Ο νόμος ισχύει για όλους τους πολίτες ανεξαιρέτως ή δεν ισχύει για κανέναν...»
Δημ.: «Και, επιτέλους, ο Μπέργκμαν είναι και προσωπικός σας φίλος...»
Πάλμε: «Ενας λόγος παραπάνω. Το ξέρουν όλοι ότι είμαστε φίλοι. Αν, λοιπόν, γίνει γνωστό ότι ως πρωθυπουργός χαρίζομαι στους φίλους μου, πώς θα πείσω κάθε πολίτη να είναι συνεπής στις υποχρεώσεις του;»
Για παρεξήγηση (λογιστικό λάθος) επρόκειτο. Αγανακτισμένος ο Μπέργκμαν έφυγε από τη Σουηδία. Το μάθημα αγωγής του πολίτη του Ούλοφ Πάλμε έμεινε - να διδάσκει εσαεί τους δεκτικούς...
Τι Λοζάνη, τι Κοζάνη - με τον Θεό να κρατάει ξεκάρφωτα τα κεραμίδια στον έρμο τούτο τόπο, που τον κυβερνούν ακόμη οι αμετανόητοι. Με τη φοροκλοπή των «ημετέρων» να καλπάζει, τη διαφθορά να οργιάζει και τη διαπλοκή να μας χλευάζει, έχουμε και τον Αντ. Σαμαρά να μιλάει για νομιμότητα, αρχές και θεσμούς και να μας κουνάει απειλητικά το δάχτυλο...
Ερωτήθηκε από τον Χατζηνικολάου ο Γ. Στουρνάρας πώς είναι δυνατόν, με το δημόσιο ταμείο αγρίως λεηλατημένο, να είναι μόνο ένας πολιτικός, ο Ακης, στη φυλακή. Και απάντησε ανερυθρίαστα:
«Τους πολιτικούς τούς κρίνει η Ιστορία»!
Μας δουλεύουν αγρίως και δίχως τσίπα - αφού το ανεχόμαστε...