OI ΝΕΚΡΟΘΑΦΤΕΣ ΤΟΥ ΛΕΥΚΑΔΙΤΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ( ΣΤΟ ΝΗΣΙ ΤΩΝ ΠΟΙΗΤΩΝ ΜΕ ΤΑ 15 ΜΟΥΣΕΙΑ ΚΑΙ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ)

Του ΗΛΙΑ ΓΕΩΡΓΑΚΗ

Δεν είναι μόνο ο Βαλαωρίτης και ο Σικελιανός, μαζι τους αλλους σημαντικούς  Λευκαδίτες λόγιους.Η μικρή Λευκάδα(ο μικρότερος νομός της χώρας) απέδειξε στη δύσκολη δεκαετία του 1950, μέσα στις στάχτες του εμφυλίου, οτι η δύναμη της ψυχής και προπαντός η συλλογικότητα μπορούν να κάνουν θαύματα. Αξιζει να αναφερθεί η

πρωτοπορία της Λευκάδας  στις γιορτές Λογου και Τέχνης (όπου βρήκαν στη συνέχεια πολλούς μιμητές) . Οι Γιορτές Λόγου και Τέχνης διοργανώνονται στη πόλη της Λευκάδας από το 1955 ενώ το Διεθνές Φεστιβάλ Φολκλόρ της Λευκάδας ξεκίνησε το 1962 .Αξιοσημειωτο για την  εποχή ηταν και η  ίδρυση και λειτουργία καλλιτεχνικών και αθλητικών συλλόγων καθώς και άλλων συλλογικών δραστηριοτήτων. Το 1850 ιδρύθηκε η “Φιλαρμονική”( είναι το αρχαιότερο σωματείο στην περιοχή και η δεύτερη χρονολογικά ιδρυθείσα Φιλαρμονική στην Ελλάδα),το 1875 η Λευκάδα είχε ένα από τα 16 σε όλη την Ελλάδα θέατρα, το 1937 ιδρύεται ο πρωτοπόρος “Ορφέας” και το 1927 ο “Τηλυκράτης’’.

Κι όμως σήμερα αυτή η  Λευκάδα -το νησί των ποιητών-  ‘’’εκδικείται’’ τους μεγάλους  ποιητές της.Κι όχι μόνο.Δεν βρέθηκαν ανθρωποι να σταθούν αντάξιοι των προσδοκιών και των απαιτήσεων.Οσοι ασχολήθηκαν με τα κοινά δεν εδωσαν ,όπως όφειλαν, το μεγάλο βάρος στον πολιτισμό που είναι το μεγάλο κεφάλαιο του νησιού.Και οσοι ασχολήθηκαν με τον πολιτισμό(περα από το φεστιβάλ) δεν ειχαν την φαντασία και την παιδεία  για να ‘’’ξεφύγουν’’πέρα από τον Πόντε.Αυτός ο τόπος  για να πάει μπροστά χρειάζεται ανοιχτά μυαλά.Με φαντασία.Kαι με γνώσεις.Kαι προπαντός χωρίς δημοσιουπαλληλική νοοτροπία.

Χαρακτηριστικά(γιατι υπάρχουν πολλά ) είναι είναι τα παρακάτω δυο παραδείγματα:

1.  Το όραμα της μετατροπής της οικίας  του οικουμενικού  Λευκαδίτη ποιητή Αγγελου Σικελιανού σε μουσείο, εχει εξελιχθεί  σε φιάσκο. Εδωσαν ,δωρο(το ετος 2008),στο δημο Λευκάδας το ποσό του ενός εκατομμυρίου ευρω και  και μεχρι τωρα δεν εγινε απολύτως τίποτε!!!Η δημοσιουπαλληλική νοοτροπία αλλά και η ανικανότητα σε ολο  το μεγαλείο.Η εξαγορά του σπιτιού το 2008 από την Εθνική Τράπεζα και οι ανακοινώσεις μαζί με την τότε  δημοτική αρχή της Λευκάδας το μόνο αποτέλεσμα που είχαν ήταν η οικία να είναι σήμερα ερείπιο. Η μεγάλη ντροπή για τη Λευκάδα.Επι  7 χρόνια δεν μπόρεσαν να διαχειριστουν το θέμα. Ακριβώς δίπλα της οικίας Σικελιανού,το κηποθέατρο Σικελιανού(ενας πανέμορφος χώρος για πολιτιστικές εκδηλώσεις) έχει μετατραπεί σε σκουπιδότοπο. Οι ταμπέλες που υπάρχουν στον κεντρικό πεζόδρομο της πόλης οδηγούν στην ντροπή, σε μια εικόνα κάθε άλλο παρά ελκυστική για το «Νησί των ποιητών».Nα τονιστεί ότι  το ποσό του 1.000.000 ευρώ για το έργο παραμένει ενεργό και διαθέσιμο από την ‘Εθνική’ τράπεζα , η μουσειολογική μελέτη έχει γίνει και απομένει να ενταχθεί από τον Δήμο Λευκάδας στο ΕΣΠΑ για να εκταμιευθεί ένα συμπληρωματικό ποσό 200.000 ευρώ.

2.Η Λευκάδα,  με  την πλούσια πολιτιστική ιστορία και δραστηριότητα, δεν  έχει ένα θέατρο. Αποτελει ντροπή για όλους μας  το  ημιτελες θεάτρο(διπλα στο πολιτιστικό κέντρο) το οποίο  βρίσκεται για χρόνια σε πλήρη εγκατάλειψη(σκουπιδότοπος).  Το κτιριο για να ολοκληρωθεί απαιτεί γύρω στα 7 εκατομμύρια ευρώ(στο ποσό αυτό συμπεριλαμβάνεται και η κατασκευή του Ανοιχτού θεάτρου.).Ολοι (εννοειται) ότι ασχολούνται με το πρόβλημα αλλα κανείς δεν αναλαμβάνει την ευθύνη .

Παράλληλα η ανικανότητα  των ‘αρμοδίων’ είναι εμφανής και στην περίπτωση του τάφου του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη, πίσω από την εκκλησία του Παντοκράτορα Ενας άλλος( εθνικος) ποιητής είναι θαμένος στο κέντρο της πόλης και οι τουρίστες αγνοουν την υπαρξη του τάφου!Ενα άλλο παράδειγμα της αδιαφορίας είναι το γεγονός ότι  η μικρή Λευκάδα διαθέτει σήμερα 15 μουσεία και βιβλιοθήκες( αριθμός –ρεκόρ) των οποίων την ύπαρξη είναι σίγουρο ότι αγνοούν ακομη και κάποιοι ντόπιοι.Καμία προβολή δεν εγινε ΟΥΔΕΠΟΤΕ για να αναδειχτει αυτή η μοναδική πολιτιστική κληρονομιά . Ουτε  μέσω του διαδικτύου(χωρίς μάλιστα  κανένα οικονομικό κόστος).

Ιδου λοιπον τα 15 μουσεία και βιβλιοθήκες που διαθέτει σήμερα η Λευκάδα:

1.Αρχαιολογικό Μουσείο Λευκάδας: Ένα από τα ομορφότερα μικρά αρχαιολογικά μουσεία της Ελλάδας. Λειτουργεί από το 1999 στο  κτίριο του Πολιτιστικού Κέντρου της Λευκάδας.  ( Α. Σικελιανού & Ν.Σβορώνου). Τα ευρήματα που παρουσιάζονται καλύπτουν μια μεγάλη χρονική περίοδο, που ξεκινά από τη μέση παλαιολιθική εποχή και φτάνει έως τους ύστερους ρωμαϊκούς χρόνους. Στο μουσείο εκτίθενται σε ξεχωριστή αίθουσα τα ευρήματα των ανασκαφών του Γερμανού αρχαιολόγου Γουλιέλμου Νταίρπφελντ, ο οποίος ανέπτυξε τη θεωρία ότι η Λευκάδα είναι η Ιθάκη του Ομήρου. Το μουσείο φιλοξενεί εργαλεία, κεραμικά, χάλκινα, κοσμήματα και κτερίσματα τάφων, κυρίως από την αρχαία Νήρικο, το Νυδρί, τη Χοιροσπηλιά στην Εύγηρο και από τη σπηλιά στο Φρύνι.

2-Μουσείο Λευκάδιου Χέρν .Ειναι το πρωτο στην Ευρώπη μουσείο για τον  Λευκάδιο Χέρν, τον εθνικό ποιητή της Ιαπωνίας ο οποίος γεννήθηκε στη Λευκάδα.Πρώτες εκδόσεις, σπάνια βιβλία και ιαπωνικά συλλεκτικά αντικείμενα  απαρτίζουν τα εκθέματα του «Ιστορικού Κέντρου Λευκάδιου Χέρν». Στεγάζεται στο  κτιρίο του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Λευκάδας δίπλα στο Αρχαιολογικο Μουσειο.Eγκαινιάστηκε το καλοκαίρι του 2014. Ο επισκέπτης με τη βοήθεια φωτογραφιών, κειμένων, εκθεμάτων και διαδραστικών εφαρμογών μπορεί να  περιηγηθεί στις σημαντικές στιγμές της εντυπωσιακής ζωής του Λευκάδιου Χέρν αλλά και στους πολιτισμούς της Ευρώπης, της Αμερικής και της Ιαπωνίας του τέλους του 18ου και των αρχών του 19ου αιώνα μέσα από το ανοιχτό μυαλό των διαλέξεων, των κειμένων και των ιστοριών του Χέρν.

H πρώτη αίθουσα περιλαμβάνει την ζωή του Λευκάδιου Χερν από την γέννησή του έως την αναχώρησή του για την Ιαπωνία και η δεύτερη την ζωή του στην Ιαπωνία. Τα πάνελ στους τοίχους με χρονολογική σειρά περιγράφουν τους σημαντικότερους σταθμούς μαζί με φωτογραφίες που βάζουν τον επισκέπτη στην ατμόσφαιρα και τον τρόπο ζωής κάθε περιοχής. Mέσα σε μία αίθουσα περιγράφονται τα Κύθηρα, η Λευκάδα, η Ιρλανδία, η Αγγλία, το Σινσιννάτι, η Νέα Ορλεάνη και η Μαρτινίκα.Στην δεύτερη αίθουσα παρουσιάζεται τον τεράστιο όγκο δουλειάς του Χερν στην Ιαπωνία ενώ δινεται με εικόνες και αντικείμενα η δυνατότητα στον επισκέπτη να γνωρίσει στοιχεία της ζωής και των θρύλων μιας χώρας τόσο μακρινής για μας μέσα πάντα φυσικά από την ματιά του Λευκάδιου. Την εικόνα συμπληρώνουν προθήκες στις οποίες υπάρχουν πρωτότυπα ή αντίγραφα φωτογραφιών και καρτ ποστάλ της εποχής του Λευκάδιου, βιβλία του, αντικείμενα, επιστολές κα . 

Η αρχή αυτής της συλλογής έχει γίνει από τον Τάκη Ευσταθίου(τον οποίο η Λευκάδα οφείλει να τον τιμήσει για την τεράστια προσφορά του) ο οποίος  εδώ και πολλά χρόνια συγκεντρώνει οτιδήποτε υπάρχει γύρω από τον Λευκάδιο Χέρν  και που με γενναιοδωρία δώρισε για την δημιουργία του Ιστορικού Κέντρου καθώς και από την Οικογένεια Κοϊζούμι, και ειδικότερα τον κ. Μπον Κοϊζούμι δισέγγονο του Λευκάδιου Χερν και την σύζυγό του Σόκο . Επίσης όλα τα Μουσεία και τις πόλεις που στην Ιαπωνία φιλοξενούν συλλογές και αρχεία για τον Λευκάδιο έστειλαν προσωπικά αντικείμενα, επιστολές και φωτογραφίες για την συμπλήρωση της συλλογής.

Εδώ, ειδικά για τον Τάκη Ευσταθίου να επισημάνω την  πρωτοφανή αγένεια της προηγουμενης  αλλα και της σημερινής αρχής να μην  στειλει ουτε ένα ευχαριστήριο σε αυτόν τον δωρητή.(σς και μετά μιλάμε για πολιτισμό).

3:Λαογραφικό Μουσείο του Μουσικοφιλολογικού Ομίλου «Ορφεύς» «Πανταζής Κοντομίχης»: Βρίσκεται στην παλιά πόλη της Λευκάδας (Στεφανίτση 2, δίπλα από την κεντρική πλατεία). Το Λαογραφικό Μουσείο του Ορφέα ιδρύθηκε το 1978. Αργότερα μετονομάστηκε σε Λαογραφικό Μουσείο Ορφέα «Πανταζής Κοντομίχης» προς τιμήν του γνωστού Λευκαδίτη φιλολόγου και συγγραφέα, ο οποίος ασχολήθηκε εκτεταμένα με τη λαογραφία και την ιστορία της Λευκάδας. Στους δύο ορόφους εκτίθενται συνολικά πάνω από 1.500 αντικείμενα από την καθημερινή ζωή και τις ασχολίες των Λευκαδιτών, τόσο του χωριού όσο και της πόλης.Στον κάτω όροφο ο επισκέπτης μπορεί να δει τα διάφορα σύνεργα που χρησιμοποιούσε ο Λευκαδίτης γεωργός στις διάφορες ασχολίες του. Στους χώρους του πάνω ορόφου μια ειδική αίθουσα φιλοξενεί το παραδοσιακό χωριάτικο σπίτι. Δεν λείπει φυσικά και αργαλειός μαζί με διάφορα άλλα παλιά χρηστικά αντικείμενα. Υπάρχουν επίσης εκθέματα από διάφορα παραδοσιακά επαγγέλματα, όπως του κουρέα, του τσαγκάρη, του λούστρου κ.ά. Εκτίθενται ακόμη διάφορα μουσικά όργανα, κοσμήματα, παλιοί και σπάνιοι χάρτες της Λευκάδας, όπως ο αυθεντικός χάρτης του Κορονέλλι που είχε εκδοθεί στη Βενετία το 1598 και πολλά άλλα.

4:Εκκλησιαστικό Μουσείο Ι.Μ.Φανερωμένης .Στην Ιερά Μονή Φανερωμένης, έξω από το χωριό Φρύνι, σε απόσταση 4 χλμ. από το κέντρο της Λευκάδας , λειτουργεί το Μουσείο Εκκλησιαστικής Τέχνης με ποικίλα εκθέματα , προερχόμενα από ναούς και μονές του νησιού , τα οποία καλύπτουν μία εκτεταμένη χρονικά περίοδο , από την εποχή της δεύτερης Τουρκοκρατίας ( 1479 – 1684 ) έως και την ενσωμάτωση της νήσου στο ελεύθερο ελληνικό κράτος το 1864.Σε ένα  κτίριο δύο ορόφων , που βρίσκεται στον περίβολο της Ιεράς Μονής , έχουν διαμορφωθεί κατάλληλα εκθεσιακοί χώροι όπου εκτεθούν ποικίλα αντικείμενα εκκλησιαστικής τέχνης . Τον κύριο όγκο των εκθεμάτων αποτελούν έργα επτανήσιων και λευκαδίων ζωγράφων, κυρίως μεταβυζαντινές φορητές εικόνες και στοιχεία τέμπλων ( δεσποτικές εικόνες , επιστύλια , θυρόφυλλα ) . Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα ποικίλα εκκλησιαστικά χειρόγραφα και παλαιότυπα από τη βιβλιοθήκη της μονής, με σπάνιες και παλαιές εκδόσεις ελλήνων και ξένων τυπογράφων των προεπαναστατικών και επαναστατικών χρόνων. Αξιόλογα είναι και τα ποικίλα έργα αργυροχοίας , κυρίως σταυροί αγιασμού , δισκοπότηρα , κανδήλες , δίσκοι , επενδύσεις εικόνων και ευαγγελίων . Τέλος , σημαντικό μέρος των εκθεμάτων αποτελούν ποικίλα άμφια και στοιχεία αρχιερατικών στολών , καθώς και μία μοναδική σειρά αντιμηνσίων που χρονολογούνται από το 18ο -19ο αιώνα.

5: Κοντομίχειο Λαογραφικό Μουσείο Σφακιωτών, στον Κάβαλο. Δημιουργήθηκε από τον πρώην Δήμο Σφακιωτών και λειτουργεί για το κοινό από το καλοκαίρι του 2004. Στεγάζεται στο παλιό κτίριο του Δημοτικού Σχολείου Καβάλου, μέσα σε ένα θαυμάσιο πευκόφυτο χώρο. Το μουσείο αναφέρεται στα εργαλεία, στη σημασία τους για την κοινωνική εξέλιξη, στην εποχή της δημιουργίας τους, καθώς και στο κοινωνικό και οικονομικό πλαίσιο της εργασίας του Λευκαδίτη στην προβιομηχανική εποχή. Στους χώρους του Μουσείου εκτίθενται:Συλλογή εργαλείων από διάφορα επαγγέλματα, όπως του τσαγκάρη, του γεωργού, του μαραγκού, του κουρέα, του χτίστη, του σιτά, του καλατζή, του ξυλοκόπου κ.α.Αναπαραστάσεις χώρων του Λευκαδίτικού σπιτιού (κουζίνα, φούρνος).Συλλογή παλαιών φωτογραφιών.Συλλογή με υφαντά και παραδοσιακές φορεσιές.

 6.-Λαογραφικό Μουσείο Λευκαδίτικου Κεντήματος «Μαρία Κουτσοχέρω», στην Καρυά. Σ΄ αυτό το μικρό ιδιωτικό μουσείο και μέσα από τα παραδοσιακά εκθέματα, ο επισκέπτης ανακαλύπτει τη ζωή και το χαρακτήρα, την επιμονή, την υπομονή και την ευφυΐα των ορεινών Λευκαδιτών που έζησαν κάτω από σκληρές συνθήκες και δημιούργησαν έναν ολοκληρωμένο λαϊκό πολιτισμό.

7.-Μουσείο Φωνόγραφου και Σπανίων Δίσκων.Μοναδικο στο ειδος του στον Ευρωπαικό χωρο. Κοντά στον κεντρικό πεζόδρομο της παλιάς πόλης  της Λευκάδας (Καλκάνη 2) στεγάζεται το μικρό ιδιωτικό μουσείο με φωνόγραφους, δίσκους, σπάνια χρηστικά αντικείμενα, διακοσμητικά, εργαλεία, κουτάκια, σφραγίδες, χαρτονομίσματα και καρτ-ποστάλ εποχής..Εργο ζωής για τον Τάκη Κατωπόδη –Ντελημάρη.

8.-Δημόσια Βιβλιοθήκη Λευκάδας . Η Δημόσια Βιβλιοθήκη Λευκάδας, ιδρύθηκε το 1953 με προσπάθειες φωτισμένων ανθρώπων που στόχο τους είχαν να ιδρυθεί Βιβλιοθήκη στη Λευκάδα, αλλά παράλληλα να διασωθούν διάφορα κειμήλια που υπήρχαν διάσπαρτα στο νησί.Έτσι ο Γυμνασιάρχης Πάνος Ροντογιάννης με τη βοήθεια του τότε Μητροπολίτη Δωρόθεου, του ΔημάρχουΓιαννουλάτου, του Συμβολαιογράφου Τάκη Μαμαλούκα και πολλών άλλων, συγκέντρωσε παλιά βιβλία και κειμήλια που υπήρχαν σε ιδιωτικές συλλογές, εικόνες και εκκλησιαστικά σκεύη από ναούς και μοναστήρια που είχαν καταστραφεί από σεισμούς, τα οποία απετέλεσαν τον πυρήνα της δημοτικής αρχικά βιβλιοθήκης.Το υλικό αυτό, μετά από περιπλανήσεις, βρήκε τη στέγη του στο αρχοντικό της οικογένειας Ζουλίνου, όμορφο νεοκλασσικό κτίσμα, ιστορικά διατηρητέο, του τέλους του 19ου αιώνα, στο κέντρο της πόλης το οποίο είχε στεγάσει την Εθνική Τράπεζα, το διοικητήριο των κατακτητών, τις αντιστασιακές οργανώσεις κλπ.Για πολλά χρόνια στεγάσθηκαν στο ισόγειο του κτιρίου ευρήματα αρχαιολογικών ανασκαφών, που σήμερα βρίσκονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο και η Συλλογή μεταβυζαντινών Εικόνων Επτανησιακής τέχνης, που άνοιξε για το κοινό το 1966. Στον πρώτο όροφο στεγάσθηκαν τα βιβλία. Από το 2001 η Βιβλιοθήκη λειτουργεί στο ισόγειο του κτιρίου. Μεγάλος αριθμός εικόνων, που συντηρήθηκε συμπλήρωσε την αξιόλογη Συλλογή Μεταβυζαντινών Εικόνων και κειμηλίων που στεγάζεται πια στον πρώτο όροφο. Η Βιβλιοθήκη σήμερα περιλαμβάνει περισσότερα από 60.000 βιβλία και καλύπτει τις ανάγκες του νομού και των γύρω περιοχών. Η συλλογή εικόνων δέχεται πολυάριθμους επισκέπτες κατά τους θερινούς μήνες, αλλά και σχολεία και επιστήμονες στη διάρκεια του χειμώνα( http:www.lefkaslibrary.gr).

9.-Το Μουσείο Ελιάς “FABBRICA” βρίσκεται στον Σύβρο, ένα γραφικό χωριό στη Νότιο Λευκάδα. Το Μουσείο στεγάζεται σε κτίριο που ήταν παλαιό ελαιοτριβείο και ανήκε στην οικογένεια Τσαρλαμπά, μία από τις μεγαλύτερες και παλαιότερες οικογένειες του νησιού. Το κτίριο έχει κηρυχθεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο με απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού το 1997 (ΦΕΚ 876/Β/2-10-1997).Αποτελεί μέρος ενός κτιριακού συγκροτήματος που περιλαμβάνει σπίτια, στάβλους, αποθήκες λαδιού και σιτηρών κλπ συνολικής επιφάνειας 1,200 τ.μ. σε οικόπεδο 8 στρεμμάτων στο μέσο του οικισμού.Το ελαιοτριβείο κτίστηκε στις πρώτες δεκαετίες του 1800 από τους προγόνους του σημερινού ιδιοκτήτη και ήταν σε λειτουργία αδιάλειπτα μέχρι το 1978.Στην αρχή λειτούργησε σαν ιπποκίνητο, στη συνέχεια με μηχανή ντίζελ και τέλος με ηλεκτρικό κινητήρα.

.10:Ναυτικό Μουσείο Νίκου Μορίνα: Στον υπόγειο χώρο του Εκκλησιαστικού Μουσείου της

Μονής Φανερωμένης λειτουργεί από το 2011 το Ναυτικό Μουσείο η Φανερωμένη του Νίκου Θάνου- «Μορίνα». Δωρητής της Συλλογής, 60 περίπου χειροποίητων ξύλινων ομοιωμάτων καραβιών και ναυτικών εργαλείων, είναι ο Λευκαδίτης αρχιμουσικός Νικόλαος Θάνος-«Μορίνας» (1930). Τα έργα, που κατασκευάστηκαν από τον γνωστό λευκαδίτη μαέστρο, είναι ξυλόγλυπτες απομιμήσεις διαφόρων διαστάσεων κινέζικων και αιγυπτιακών καραβιών (40-50 πόντων), τριήρεων (10 πόντων), γαλέρων, ναυαρχίδων. κλπ. Εκτίθενται μεταξύ άλλων η Κιβωτός του Νώε, η ναυαρχίδα της Κλεοπάτρας στο Άκτιο, ο Τιτανικός (1,5 μ.), το πολεμικό πλοίο Αβέρωφ (1,5 μ.) κ.α.

11-Χαραμόγλειος Ειδική Λευκαδιακή Βιβλιοθήκη.Η μοναδική στο είδος της Βιβλιοθήκη περιλαμβάνει δεκάδες χιλιάδες βιβλία και έντυπα, καθώς και άρθρα εφημερίδων, περιοδικών, ακόμα και κάρτες με θέμα τη Λευκάδα. Ο ιδρυτής της βιβλιοθήκης Αριστοτέλης Χαραμόγλης, ξεκίνησε την προσπάθειά του το 1974 και κατόρθωσε να συγκεντρώσει, από την Ελλάδα κι απ’ όλο τον κόσμο, ό,τι έχει δημοσιευτεί για τη Λευκάδα από ντόπιους ή ξένους και ό,τι έχει γραφεί από Λευκαδίτες για διάφορα θέματα. Σήμερα διαθέτει σπανιότατες εκδόσεις που ξεκινούν από το 1420. Λειτουργεί στην πόλη της Λευκάδας από το 1991.Πρόκειται για μια συλλογή 29.000 τίτλων με τα έργα 810 Λευκαδίων και άλλο υλικό που καλύπτει 60 ενότητες λευκαδίτικων θεμάτων, τα οποία υπερβαίνουν τις 34.000 και συνεχώς εμπλουτίζεται με νέο υλικό.Για τον λόγο αυτό, μεταξύ άλλων διακρίσεων, η Βιβλιοθήκη βραβεύθηκε από την Ακαδημία Αθηνών το 1987 και αναγράφηκε στο βιβλίο των ρεκόρ Guinness του 1994 ως η μεγαλύτερη βιβλιοθήκη αποκλειστικού θέματος παγκοσμίως.

 12:Βιβλιοθήκη Νικου Σβορώνου:Η Βιβλιοθήκη Νίκου Σβορώνου είναι δωρεά του μεγάλου ιστορικού Νίκου Σβορώνου στη γενέτειρά του.Περιλαμβάνει βιβλία, χειρόγραφα και προσωπικά ενθύμια του διεθνούς κύρους Λευκαδίτη ιστορικού.

Η αίθουσα της Βιβλιοθήκης βρίσκεται στον πρώτο όροφο  κτιρίου στην πλατεία Μαρκά της παλιάς πόλης, λίγα μέτρα από τον εμπορικό και πολυσύχναστο δρόμο της πόλης. Στον ίδιο όροφο στεγάζεται και η Χαραμόγλειος Ειδική Λευκαδιακή Βιβλιοθήκη. Το μεγαλύτερο μέρος των βιβλίων και του αρχείου της Συλλογής του Νίκου Σβορώνου είχε παραμείνει στη Γαλλία ακόμα και μετά την επιστροφή του ιδίου και μετεγκατάστασή του στην Ελλάδα τα πρώτα έτη της μεταπολίτευσης. Φαίνεται ότι με την επιστροφή του στην Ελλάδα ο Νίκος Σβορώνος μετέφερε μόνο τα πιο απαραίτητα για τις επιστημονικές του εργασίες βιβλία και σ’ αυτά προστέθηκε ένας αριθμός νέων τίτλων από αγορές ή δωρεές. Ο κατάλογος των Βιβλίων της Γαλλίας περιλαμβάνει περίπου 3004 τίτλους ενώ ο κατάλογος των εν Ελλάδι βιβλίων περιλαμβάνει περίπου 1581 τίτλους.

   Σήμερα όλα τα βιβλία έχουν τοποθετηθεί στο χώρο της Βιβλιοθήκης. Στη Γαλλία παρέμεινε ένας αριθμός σπάνιων βιβλίων για τα οποία λόγω ακριβώς της σπανιότητάς τους οι γαλλικές αρχές δεν έδωσαν άδεια εξαγωγής.  

   Το αρχειακό υλικό είναι ομαδοποιημένο στις ακόλουθες κατηγορίες:

   ·       Έγγραφα

   ·       Αποκόμματα εφημερίδων

   ·       Σπάνια φυλλάδια και εφημερίδες της δεκαετίας του 40 (αντίσταση, εμφύλιος, παράνομος τύπος, κλπ)

   ·       Φυλλάδια και εφημερίδες της περιόδου του αντιδικτατορικού αγώνα (1967-1974)

   ·       Αδημοσίευτες διδακτορικές διατριβές

   Τα βιβλία είναι ταξινομημένα με βάση τις ακόλουθες κατηγορίες:

   ·       Περιοδικά ξένα

   ·       Περιοδικά ελληνικά

   ·       Βιβλιογραφίες

   ·       Λεξικά, επετηρίδες, στατιστικές

   ·       Συνέδρια

   ·       Βιβλία και εργασίες Νίκου Σβορώνου

   ·       Βιβλία Τέχνης

   ·       Πηγές-Κείμενα

   ·      Αδημοσίευτες διδακτορικές διατριβές

   ·       Βιβλία για τον Εμφύλιο και την Αντίσταση

   ·       Σπάνια φυλλάδια και έντυπα του Εμφυλίου Πολέμου

   ·       Ιστορικά βιβλία στην Ελληνική γλώσσα

   ·       Βιβλία στις βασικές ευρωπαϊκές γλώσσες

   ·       Βιβλία στις σλαβικές και τη ρουμάνικη γλώσσα

   ·       Βιβλία και περιοδικά τουρκολογίας

   ·       Δίκαιο και Ιστορία των Θεσμών

   ·       Βιβλία που ενδιέφεραν ιδιαίτερα το Νίκο Σβορώνο

   ·       Βιβλία με αξιοσημείωτες αφιερώσεις

13 Μουσείο Ενθυμημάτων του Διεθνούς Φεστιβάλ Φολκλόρ της Λευκάδας. Στεγάζεται στο Πολιτιστικο Κέντρο του Δήμου Λευκάδας. Εγκαινιάστηκε το 2012 στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για  τα 50 χρόνια του διεθνούς φεστιβάλ φολκόρ.

Περιλαμβάνει αντικείμενα τα οποία είτε έχουν άμεση σχέση με τις εκδηλώσεις του Φεστιβάλ, όπως μουσικά όργανα, παραδοσιακές ενδυμασίες, αυθεντικές και μη, δίσκους και κασέτες με παραδοσιακή μουσική, μετάλλια, σημαίες, είτε αποτελούν δώρα των χορευτικών συγκροτημάτων που συμμετείχαν στο φεστιβάλ, ενδεικτικά της χώρας προέλευσής τους, όπως κούκλες με αντίγραφα παραδοσιακών ενδυμασιών (λιγότερο ή περισσότερο πιστά), υφαντά, δίσκους, κρύσταλλα, τουριστικά είδη, ενημερωτικά–τουριστικά έντυπα κ.ά. μικροαντικείμενα δώρα προς την οργανωτική αρχή του Φεστιβάλ Φολκλόρ της Λευκάδας. Οι χώροι της μουσειακής έκθεσης είναι οργανωμένοι σε επιμέρους θεματικές ενότητες. Στην πρώτη ευρύχωρη αίθουσα της Δυτικής Πτέρυγας έχουν τοποθετηθεί λευκαδίτικες ενδυμασίες, φωτογραφικό υλικό που αναφέρεται στο Φεστιβάλ και ειδική οθόνη προβολής. Οι δύο επόμενες αίθουσες φιλοξενούν η πρώτη ενδυμασίες μουσικοχορευτικών συγκροτημάτων από χώρες της Ευρωπαικής ηπείρου, των Βαλκανίων και της Μέσης Ανατολής (Γαλλία, Ιταλία, Σερβία, Τουρκία, Ισραήλ κ.ά.) και στη δεύτερη ενδυμασίες από εξωτικές χώρες (Κορέα, Ταϊλάνδη, Μεξικό κ.ά.) συνοδευόμενες από μουσικά όργανα και άλλα ενθυμήματα. Τα δωρηθέντα αντικείμενα στον Δήμαρχο Λευκάδας, όπως και οι αναμνηστικές πλακέτες που φιλοτεχνήθηκαν από το Πνευματικό Κέντρο για τους ξένους προσκεκλημένους φιλοξενούνται στην ίδια πτέρυγα, στο γραφείο του Αντιπροέδρου του Πνευματικού Κέντρου.Στον διάδρομο που οδηγεί στις αίθουσες τις Ανατολικής Πτέρυγας έχουν τοποθετηθεί ενθυμήματα (σημαίες κρατών), φορεσιές και φωτογραφικό υλικό. Στις τρεις αίθουσες τις ανατολικής πτέρυγας παρουσιάζονται τα αντικείμενα της Συλλογής του ιδρυτή του Φεστιβάλ Αντώνη Τζεβελέκη, μουσικά όργανα, κεραμικά ενθυμήματα, μετάλλια, δίσκοι μουσικής. Σε ειδικές προθήκες φιλοξενούνται υφασμάτινα ενθυμήματα και κούκλες με αντίγραφα τοπικών ενδυμασιών από πολλές χώρες του κόσμου. Επίσης μια σειρά από φορεσιές, προσφορές μουσικοχορευτικών συγκροτημάτων στο Φεστιβάλ και διάφορα άλλα ενθυμήματα. Τονίζεται ότι τo Διεθνές Φεστιβάλ Φολκλόρ της Λευκάδας ξεκίνησε το 1962 σαν εκδήλωση που ανήκε στις Γιορτές Λόγου και Τέχνης οι οποίες ήδη διοργανώνονται στη πόλη της Λευκάδας από το 1955.Εμπνευστής και δημιουργός του Φεστιβάλ ήταν ο αείμνηστος Αντώνης Τζεβελέκης ο οποίος από τη θέση του Προέδρου του Συλλόγου Λευκαδίων Αθηνών με τη βοήθεια της Εταιρίας Λευκαδικών Μελετών και με την αρωγή παραγόντων της Λευκάδας και του Μουσικοφιλολογικού Ομίλου Ορφεύς, υλοποίησε το όνειρό του να γίνει η μικρή Λευκάδα κέντρο Λόγου, Τέχνης και Πολιτισμού.

14-Δημοτική Βιβλιοθήκη Σφακιωτών . Στεγάζεται στο Σπανοχώρι σε κατάλληλα διαμορφωμένο κτήριο. Διαθέτει 3.500 τίτλους βιβλίων και λειτουργεί ως δανειστική βιβλιοθήκη και ως αναγνωστήριο. 

15.Δημοτικη Βιβλιοθήκη Καρυάς Λευκάδας.