ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΕ ΦΟΡΟΥΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΤΟ 2014

του Ηλία Π. Γεωργάκη

1. Καταργείται το αφορολόγητο όριο μισθωτών και συνταξιούχων και θεσπίζεται νέα κλίμακα φορολόγησης με συντελεστή από 22% έως 42%. Στον φόρο που προκύπτει γίνεται έκπτωση για όσους έχουν εισόδημα έως 21.000 ευρώ. Χαμένοι από τις αλλαγές που έγιναν στην κλίμακα φόρου εισοδήματος, ακόμα κι αν συνυπολογιστεί το νέο επίδομα τέκνων, είναι μισθωτοί και συνταξιούχοι χωρίς παιδιά με εισόδημα πάνω από 25.000 ευρώ, μισθωτοί και συνταξιούχοι με 1 παιδί και εισόδημα πάνω από 23.000 ευρώ, μισθωτοί και συνταξιούχοι με 2 παιδιά και εισόδημα πάνω από 22.000 ευρώ.
2. Καταργούνται από τη φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων σχεδόν όλες οι φοροαπαλλαγές, όπως είναι αυτές που αφορούν τα δίδακτρα ξένων γλωσσών, φροντιστηρίων, ασφάλιστρα υγείας και σύνταξης, ενοίκιο κύριας κατοικίας και παιδιών που σπουδάζουν σε άλλη πόλη από αυτήν της μόνιμης κατοικίας τους.
3. Διατηρείται το μέτρο των αποδείξεων για τους μισθωτούς, οι οποίοι θα πρέπει να συγκεντρώνουν το 10% του εισοδήματός τους σε αποδείξεις.
4. Καταργείται το αφορολόγητο όριο για τους ελεύθερους επαγγελματίες και θεσπίζεται συντελεστής 26% από το πρώτο ευρώ για εισόδημα έως 50.000 ευρώ και 33% για εισόδημα υψηλότερο των 50.000 ευρώ, θα υπάρχει ωστόσο η δυνατότητα να εκπίπτει το σύνολο των επαγγελματικών τους δαπανών και των ασφαλιστικών τους εισφορών.
5. Αυξάνεται η φορολογία των καθαρών κερδών των ομόρρυθμων και ετερόρρυθμων εταιρειών που τηρούν απλογραφικά βιβλία (πρώην β' κατηγορίας) από 20% σε 26% μέχρι το επίπεδο των 50.000 ευρώ και από 20% σε 33% για το υπερβάλλον ποσό. Η αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης θα ισχύσει για τα κέρδη της χρήση του 2013 που θα φορολογηθούν το 2014.
6. Αυξάνεται η φορολογία των κερδών των Ο.Ε. και Ε.Ε. που τηρούν διπλογραφικά βιβλία (πρώην Γ' κατηγορίας) από 20% σε 26%. Η αύξηση του συντελεστή φορολόγησης θα ισχύσει για τα κέρδη της χρήση του 2013 που θα φορολογηθούν το 2014.
7. Αυξάνεται η φορολογία των κερδών των Α.Ε. και των ΕΠΕ από 20% σε 26% για τη χρήση του 2013. Η επιβάρυνση περιορίζεται από τη μείωση του συντελεστή φορολογίας των μερισμάτων από 25% σε 10%.
8. Στα 10.000 ευρώ αναμένεται να μπει ο πήχυς του ετήσιου τζίρου πάνω από τον οποίο οι αγρότες θα υποχρεωθούν να τηρούν βιβλία εσόδων-εξόδων από το 2014.
9. Βιβλία εσόδων-εξόδων θα πρέπει να τηρούν αγρότες, κτηνοτρόφοι και αλιείς με συνολικό τζίρο άνω των 10.000 ευρώ.
10. Καθιερώνονται φοροελαφρύνσες για κατοίκους και επιχειρήσεις σε ακριτικά νησιά. Αυξάνεται από 25.000 σε 37.500 ευρώ το κλιμάκιο εισοδήματος στο οποίο επιβάλλεται συντελεστής φόρου εισοδήματος 22% στη νέα κλίμακα μισθωτών και συνταξιούχων, προκειμένου για φορολογούμενους που κατοικούν σε νησιά με πληθυσμό κάτω από 3.100 κατοίκους. Αντίστοιχα μειώνονται κατά 40% οι φορολογικοί συντελεστές για επιχειρήσεις στα νησιά. Η διάταξη αυτή θα ισχύσει έως τις 31 Δεκεμβρίου 2015.
11. Θεσπίζεται αυτοτελής φορολόγηση για το εισόδημα από ενοίκια. Για ετήσιο εισόδημα έως 12.000 ευρώ ο φορολογικός συντελεστής ορίστηκε στο 11% και για υψηλότερο εισόδημα στο 33%.
12. Από τον Ιούλιο του 2014 θα ξεκινήσουν οι φορολογούμενοι να πληρώνουν τον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων. Θα επιβαρύνει όλες τις κατηγορίες, δηλαδή κτίσματα, οικόπεδα εντός σχεδίου ή οικισμών και αγροτεμάχια. Θα επιβάλλεται αυτοτελώς σε κάθε ακίνητο και θα υπολογίζεται επί των επιφανειών.
13. Επιβάλλεται και πρόσθετος φόρος στους φορολογουμένους που έχουν ακίνητη περιουσία αντικειμενικής αξίας άνω των 300.000 ευρώ σε ατομική βάση, με συντελεστές που θα ξεκινούν από 0,1% και θα φτάνουν έως και το 1%.
14. Επιβάλλεται φόρος στην υπεραξία των ακινήτων με συντελεστή 15%. Ο φόρος θα υπολογίζεται στη διαφορά μεταξύ της τιμής κτήσης και της τιμής πώλησης του ακινήτου, χωρίς να υπάρχει κάποιος χρονικός περιορισμός τού πότε και του πώς αποκτήθηκε ένα ακίνητο, το οποίο θα πουληθεί μετά την 1/1/2014.
15. Μειώνεται στο 3% ο φόρος στις μεταβιβάσεις ακινήτων από 8% που είναι σήμερα για αξία έως 20.000 ευρώ και 10% για την υπερβάλλουσα.
16. Θεσπίζεται από την 1η Ιανουαρίου του 2014 φόρος υπεραξίας στις μετοχές και καταργείται ο φόρος χρηματιστηριακών συναλλαγών.
17. Παραμένει για ακόμη ένα χρόνο (έως 31/12/2014) ο μειωμένος ΦΠΑ στην εστίαση 13%.
18. Αυξάνεται το ακατάσχετο όριο των μισθών και των συντάξεων από τα 1.000 στα 1.500 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι ένας μισθωτός ή συνταξιούχος με μηνιαίες αποδοχές πάνω από 1.000 και μέχρι 1.500 ευρώ ο οποίος οφείλει στο Δημόσιο δεν θα κινδυνεύει πλέον με κατάσχεση ποσού μέχρι 25% επί των μηνιαίων αποδοχών του. Σημαίνει επίσης ότι όποια κατάσχεση αποδοχών γίνει σε φορολογούμενο με μισθό ή σύνταξη άνω των 1.500 ευρώ τον μήνα δεν επιτρέπεται να αφήσει υπόλοιπο χαμηλότερο των 1.500 ευρώ.
19. Αλλάζει η φορολογική μεταχείριση καθυστερούμενων μισθών. Επιβάλλεται παρακράτηση φόρου με συντελεστή 20% στα εισοδήματα από μισθούς και συντάξεις, που καταβάλλονται αναδρομικά σε μεταγενέστερο χρόνο από το έτος στο οποίο ανάγονται.
20. Αμερικανικό σύστημα ελέγχου (έμμεσες τεχνικές) μπαίνει σε εφαρμογή από το νέο έτος για τον προσδιορισμό των εισοδημάτων των φορολογουμένων.

ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ: 

-Αύξηση ορίου ηλικίας για μειωμένη σύνταξη γήρατος (από 60 σε 60,5) σε γυναίκες ασφαλισμένες του ΙΚΑ, που συμπληρώνουν 12.000 ημέρες ασφάλισης. 

• Αύξηση ορίου ηλικίας (από 60 και 9 μήνες σε 61 και 6 μήνες για πλήρη και από 58 και 9 μήνες σε 59 και 6 μήνες) σε ασφαλισμένους και ασφαλισμένες ΙΚΑ, που συγκεντρώνουν 10.500 ημέρες ασφάλισης εκ των οποίων 7.500 ημέρες στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα.

• Σε 6 έτη ανέρχονται (σε σχέση με το 2010) τα έτη περισσότερης υπηρεσίας για τους ένστολους. Με βάση τις διατάξεις του Ν.3865/2010, για όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικά δικαιώματα (24,5 έτη συντάξιμης υπηρεσίας) έως τις 31-12-2014, αυξάνεται σταδιακά από την 1-1-2011 η υποχρέωση συντάξιμης υπηρεσίας, δηλαδή τα έτη της συνολικής συντάξιμης υπηρεσίας που απαιτούνται για την υποβολή αίτησης για σύνταξη. Όσοι ένστολοι, λοιπόν, συμπληρώνουν τα 24,5 έτη συντάξιμης υπηρεσίας το 2014, μπορούν να υποβάλουν την αίτηση συνταξιοδότησης όταν συμπληρώσουν τα 30,5 έτη συντάξιμης υπηρεσίας.

• Μείωση από 74% σε 73% (με βάση το νόμο Ρέππα) του συντελεστή αναπλήρωσης σε Δημόσιο και Ειδικά Ταμεία για το τμήμα σύνταξης που αντιστοιχεί σε χρόνο ασφάλισης μετά την 1-1-2008.

• Μείωση στο 2% του ποσοστού αναπλήρωσης για τον συντάξιμο χρόνο των ετών 2013 και 2014. Με την αλλαγή αυτή επηρεάζονται όσοι είναι ασφαλισμένοι στο Δημόσιο, τον ΟΑΕΕ και τα λεγόμενα ευγενή Ταμεία, διότι αποχωρούν το 2014 αφού τα δύο τελευταία έτη συνταξιοδότησης θα υπολογιστούν με μικρότερο συντελεστή.

• Τίθεται σε ισχύ ο αναλογικός συντελεστής, που έχει τεθεί από το 2011 και μετά και αφορά τις κύριες συντάξεις. Ουσιαστικά πρόκειται για τη μεγάλη ανατροπή που θα επέλθει στις συντάξεις το 2015 και έχει ψηφιστεί ήδη από το 2010 (με τον νόμο 3863). Όσοι, λοιπόν, αποχωρήσουν από το 2015 και μετά, για το τμήμα σύνταξης που αντιστοιχεί στα έτη της ασφάλισής τους μετά το 2011 και έως το 2015, θα λάβουν αναλογικό ποσό, το οποίο κυμαίνεται μεταξύ του 0,8% και 1,5% (ανάλογα με το εισόδημα).

• Μειώνεται η βασική σύνταξη του ΟΓΑ. Όσοι συνταξιοδοτηθούν το 2014 από τον ΟΓΑ θα πάρουν ως βασική σύνταξη 172 ευρώ, καθώς με το νόμο του 1998 (σύσταση κλάδου κύριας ασφάλισης στον ΟΓΑ) προβλέπεται ότι από το 2003 και κάθε χρόνο η βασική σύνταξη θα μειώνεται κατά 4% έως ότου να καταργηθεί (2026). Το 2014 η μείωση είναι 48% και η βασική των 360 πέφτει στα 172 ευρώ. 

Πέρα, όμως, από την αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, το νέο έτος θα φέρει και μειώσεις σε συντάξεις κύριες και επικουρικές, εφάπαξ αλλά και περικοπή του ΕΚΑΣ για όσους δεν έχουν συμπληρώσει τα 65 έτη. 

Από το 2014 τίθεται σε εφαρμογή νέος τρόπος υπολογισμού του εφάπαξ βοηθήματος με χρησιμοποίηση νέας τεχνικής βάσης (ρήτρα μηδενικού ελλείμματος). Συζητείται η εφαρμογή διπλού συστήματος υπολογισμού του εφάπαξ για μεταβατική περίοδο (ένα τμήμα ποσού για την ασφάλιση με τα ήδη ισχύοντα + ένα τμήμα με το νέο τρόπο υπολογισμού για τον χρόνο ασφάλισης από 1/1/2014 και μετά).

Παράλληλα, δημιουργούνται στην επικουρική ασφάλιση ατομικοί λογαριασμοί ασφαλισμένων με νοητή κεφαλαιοποίηση που θα αποτελεί τη βάση χορήγησης της επικουρικής σύνταξης ανάλογα με τις εισφορές που έχουν καταβληθεί. 

Ακόμη, παύει να ισχύει το δικαίωμα εξαγοράς πλασματικού χρόνου για συνταξιοδότηση με τις προϋποθέσεις του 2010, ενώ αυξάνονται από 6 σε 7 πλασματικά έτη που μπορεί να αναγνωρίσει κάποιος ασφαλισμένος στους φορείς κοινωνικής ασφάλισης. Αφορά όσους θεμελιώνουν δικαίωμα με τις προϋποθέσεις μετά το 2013. Αν μπορεί να θεμελιώσει τις προϋποθέσεις του 2011 ή του 2012, θα μπορεί να αναγνωρίσει 4 ή 5 χρόνια, αντίστοιχα.

Εντός του 2014 θα πρέπει να τεθεί σε εφαρμογή η μείωση των εργοδοτικών εισφορών κατά 1,3 ποσοστιαία μονάδα στο ΙΚΑ, με προϋποθέσεις που θα καθοριστούν νομοθετικά στο πλαίσιο της σταδιακής, εντός 3 ετών (2014, 2015 και 2016), μείωσης κατά 3,9 ποσοστιαίες μονάδες των εισφορών του IKA. 

Έρχεται μείωση και των ασφαλιστικών εισφορών που καταβάλλουν ΔΕΚΟ και τράπεζες για όλο το προσωπικό που απασχολούν προς τα επίπεδα του ΙΚΑ. Σήμερα, οι ασφαλιστικές εισφορές εργοδότη σε ΔΕΚΟ και κυρίως στις τράπεζες φτάνουν στο 26%, όταν στο ΙΚΑ η εργοδοτική εισφορά είναι 13,3%.
Ακόμη, θα ξεκινήσει η καταβολή του επιδόματος των 200 ευρώ στους μακροχρόνια ανέργους, άνω των 12 μηνών και σε ηλικίες από 20 - 66 ετών, ενώ θα τεθεί σε πιλοτική εφαρμογή το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα που θα αφορά περίπου 10.000 δικαιούχους και θα εφαρμοστεί σε δύο περιοχές της χώρας.

Αλλαγές έρχονται και στα επιδόματα ανεργίας, αφού από το 2014 θα παίρνουν επίδομα όσοι είχαν επιδοτηθεί μέχρι 400 ημέρες συνολικά στην τελευταία 4ετία, ενώ μειώνεται από τα 450 στα 400 ο αριθμός των ενσήμων που θα πρέπει να έχει ο εποχικά απασχολούμενος στην τετραετία, ώστε να δικαιούται να λάβει εποχικό επίδομα από τον ΟΑΕΔ.