Πρόκειται για τη Συλλογή Μεταβυζαντινών Εικόνων που στεγάζεται στον πάνω όροφο της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Λευκάδας. Την επισκεφτήκαμε για πρώτη φορά χθες το απόγευμα με την ευκαιρία της εκδήλωσης για τον εορτασμό των Τριών Ιεραρχών, που συνδιοργανώθηκε από τη Δημόσια Βιβλιοθήκη και τη Μητρόπολη Λευκάδας, με επίκεντρο μια φορητή εικόνα των Τριών Ιεραρχών, καραμανλίδικης προέλευσης, της Συλλογής.
Ευκαιρία είπαμε να δούμε τη συλλογή, περισσότερο όμως το «καραμανλίδικης προέλευσης» που αναφέρονταν στην πρόσκληση ήταν αυτό που μας κέντρισε το ενδιαφέρον. Είχαμε βέβαια ακουστά, γενικά και αόριστα όμως, για τον όρο αυτό, ούτε το ψάξαμε νωρίτερα, διατηρώντας το ενδιαφέρον αμείωτο.
Η αξιόλογη αυτή Συλλογή που γιορτάζει φέτος τα 60 χρόνια της, όπως ανέφερε στον χαιρετισμό της η προϊσταμένη της Βιβλιοθήκης κα Μαρία Ρούσσου, και τα 10 χρόνια λειτουργίας της στον σημερινό χώρο, μετά τον καταστροφικό σεισμό του 2003 που έπληξε το νησί μας, περιλαμβάνει 180 περίπου κειμήλια, με το πιο παλιό να χρονολογείται από το τέλος του 15ου αι. Με την ευκαιρία των επετείων αυτών, αλλά και τα 50 χρόνια λειτουργίας της Βιβλιοθήκης, θα γίνουν στο μέλλον διάφορα θεματικά αφιερώματα, αρχής γενομένης με το σημερινό για τις καραμανλίδικες εικόνες, συνέχισε η κα Ρούσσου, προσθέτοντας ότι η συλλογή περιλαμβάνει τρεις τέτοιες εικόνες. Μια απ΄ αυτές είναι και η φορητή εικόνα των Τριών Ιεραρχών (Διαστ. 28Χ28,5 εκ.), περί ης ο λόγος.
Έφτασαν στο νησί μας μαζί με τους πρόσφυγες, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, που φιλοξενήθηκαν για κάμποσο διάστημα στον τόπο μας μας μέχρι να μετεγκατασταθούν σε διάφορα άλλα μέρη. Οι καραμανλίδικες λοιπόν προέλευσης εικόνες είναι αυτές που φέρουνκαραμανλίδικη γραφή. Πρόκειται για ένα γλωσσικό εύρημα των τουρκόφωνων ορθόδοξων όπου έγραφαν, για διάφορους λόγους θρησκευτικής και φυλετικής κυρίως αυτοτέλειας, τούρκικα με ελληνικά στοιχεία. Η κα Ρούσσου, αφού αναφέρθηκε στο ιστορικό της γραφής αυτής, μοίρασε στο τέλος στους προσκεκλημένους ένα φωτοτυπημένο απόσπασμα στην καραμανλίδικη γραφή από την Ακολουθία του Ακάθιστου Ύμνου, που αρχίζει: «Γιά βαλιδετουλλάχ σεν πιζίμ ιμδαδδζημήζ ολάν σερασκερέ…» (δείτε το πιο κάτω στις φωτογραφίες).
Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν ο Δήμαρχος Λευκάδας κ. Κώστας Αραβανής, ο Αντιδήμαρχος Τουρισμού-Πολιτισμού κ. Αναστάσιος Γαζής, η Περιφερειακή Σύμβουλος κα Μαρία Καββαδά, κληρικοί, ο Ηγούμενος της Μονής Φανερωμένης Νικηφόρος, ο Μητροπολίτης Λευκάδας κ. Θεόφιλος που χοροστάτησε στην τελεσθείσα προς τιμή των Τριών Ιεραρχών Δοξολογία και αρκετοί άλλοι συμπολίτες μας. Η κα. Ρούσσου διάβασε επιστολή του βουλευτή Λευκάδας που απουσίαζε λόγω ανειλημμένων υποχρεώσεων.
Η Συλλογή Μεταβυζαντινών Κειμηλίων της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Λευκάδας περιλαμβάνει ως επί το πλείστον εικόνες επτανησιακής τέχνης από διάφορες εκκλησίες κυρίως της πόλης της Λευκάδας, αλλά και από τα καθολικά παλιών, εγκαταλελειμμένων σήμερα, μοναστηριών του νησιού μας καθώς και δωρεές ιδιωτών συμπολιτών μας. Ακόμη, άμφια, εκκλησιαστικά, και όχι μόνο, βιβλία και άλλα αντικείμενα χριστιανικής τέχνης. Ένα κόσμημα για το νησί μας είναι η συλλογή αυτή, που αμφιβάλλουμε κατά πόσο είναι ευρύτερα γνωστή η ύπαρξή της.
Ανάμεσα στα μόνιμα εκθέματα της Συλλογής, αρκετές εικόνες από τα Μοναστήρια της Κόκκινης Εκκλησιάς και Ασωμάτων Βαυκερής (όσο κι αν ψάξαμε δεν καταφέραμε να εντοπίσουμε κάποια εικόνα από το Μοναστήρι του Αη Γιώργη στα Κολυβάτα Αλεξάνδρου):
- Θεοτόκος Ένθρονη «Η Κυρία των Αγγέλων», 1723, Μιχαήλ Τουντζέ, Διαστ. 0,93 Χ 0,65, Μονή Κόκκινης Εκκλησιάς. Ο αγιογράφος Μιχαήλ Τζεν εικάζεται ότι ήρθε στα Επτάνησα μετά την άλωση του Χάνδακα (Ηράκλειο) από τους Τούρκους το 1669. Συνήθιζε να υπογράφει «ΧΕΙΡ ΜΙΧΑΗΛ ΤΟΥΝΤΖΕ»
- Χριστός «Βασιλεύς Βασιλευόντων και Μέγας Αρχιερεύς», 1723 (;), Μιχαήλ Τουντζέ (;), Διαστ. 0,93 Χ 0,65, Μονή Κόκκινης Εκκλησιάς
- Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, Μιχαήλ Τουντζέ, Διαστ. 0,93 Χ 0,65, Μονή Κόκκινης Εκκλησιάς
- Madre della Consolazione, περί τα 1500, Διαστ. 0,73Χ0,62. Μια εικόνα με εμφανή δυτικά τεχνοτροπικά στοιχεία.
- Μια παλιά έκδοση του 1535 του Athenaei Deipnosophistae (Αθηναίου Δειπνοσοφισταί) κ.ά.
Να αναφέρουμε ότι οι εκδηλώσεις για τον εορτασμό των Τριών Ιεραρχών συνεχίστηκαν, μετά την εκδήλωση στη Βιβλιοθήκη, στον Δημοτικό Κινηματογράφο «Απόλλων» με ομιλήτρια την κα Μαρία Ράπτη, Επίκουρη Καθηγήτρια Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Βελλάς Ιωαννίνων, και θέμα «Ο κοινωνικός λόγος των Τριών Ιεραρχών και η σύγχρονη εποχή».
PHGHhttp://www.kolivas.de
Αναρτήσεις
