Επεράσαμε όμορφα, όμορφα …?

Γράφει η Βούλα Σιγάλα

Τελείωσαν και αυτές οι γιορτές. Και μπράβο μας και του χρόνου με υγεία πάνω από όλα και καλά να είμαστε. Τελείωσε μια περίοδος που υπολογίζω να ξεκινά, κατά μέσο όρο, τον Νοέμβριο και τελειώνει αυτές τις μέρες. Τον Οκτώβριο το σπίτι ετοιμάζεται για τον χειμώνα και γεννιούνται οι πρώτες σκέψεις για τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά, τον Νοέμβριο αυτές οι σκέψεις παίρνουν πιο σαφή μορφή και οι πιο βιαστικοί προς το τέλος Νοεμβρίου ξεκινάνε να στολίζουν σπίτι, δέντρο, βεράντες και ότι άλλο τους βρεθεί στο διάβα τους διαθέσιμο για στολισμό. Εδώ βέβαια να προσθέσω ότι ευτυχώς λόγω κρίσης έχουν μετριαστεί τα φαινόμενα λαμπρού στολισμού, που έκανε ευτυχισμένη την ΔΕΗ και μας ανάγκαζε σε κάποιες περιπτώσεις να κυκλοφορούμε με γυαλιά ηλίου βραδιάτικα.

Τον Δεκέμβρη ζούμε πλέον σε εορταστικούς ρυθμούς. Μενού συμπληρώνονται, λίστες με ψώνια γράφονται και ξαναγράφονται, υποχρεώσεις αρχίζουν να υπολογίζονται και καθημερινά υπάρχει γνωστή διαφήμιση να σου υπενθυμίζει αντίστροφα πόσες μέρες μένουνε μέχρι την κρίσιμη μέρα μην τυχόν και ξεχαστείς και αν έχεις μείνει πίσω, να τρέξεις.

Είναι τόσα αυτά που πρέπει να υπολογιστούν, ποιος τρώει τι, ποιος δεν τρώει κάτι άλλο, πόσοι θα είμαστε στο τραπέζι, να αγοραστούν και να ετοιμαστούν τα δώρα, η προετοιμασία και το μαγείρεμα, τα επιδόρπια, τα κρασιά, η βασιλόπιτα, οι κουραμπιέδες, τα μελομακάρονα και φυσικά οι μεγάλες μέρες: η παραμονή και ανήμερα των Χριστουγέννων, η παραμονή και ανήμερα της Πρωτοχρονιάς. Αν είσαι πατροπαράδοτος προσθέτεις και την ημέρα των Φώτων για ένα γεύμα σε στενό οικογενειακό κύκλο βέβαια. Διαφημίσεις που παράλληλα παίζουν στην τηλεόραση δείχνει παρόμοιες ετοιμασίες με καρότσια σούπερ μάρκετ φορτωμένα ψώνια ως τον ουρανό, με νοικοκυρές που χαμογελαστές, άψογα μακιγιαρισμένες και ντυμένες, πάνω σε ψηλοτάκουνα ετοιμάζουν το γεύμα, υποδέχονται χαμογελαστές τους καλεσμένους και σερβίρουν με μαεστρία.

Σε αυτό το σημείο θεωρώ έντιμο να σας δηλώσω ότι ποτέ δεν μου αρέσανε οι γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Με αγχώνανε, με κουράζανε, με στενοχωρούσαν. Παρηγοριόμουν κάπως με το δέντρο και τα φωτάκια –ιδίως όπως αναβοσβήνουν στο σκοτάδι- αλλά …μέχρι εκεί. Το χειρότερο μου δε ήταν μετά τις γιορτές όταν κρυβόντουσαν όλα τα στολίδια και φωτάκια και το σπίτι έμενε γυμνό και άδειο. Μετριάστηκε αυτή μου η αντιπάθεια όταν απόκτησα τον γιό μου και άρχισα λόγω του παιδιού να …συμπαθώ τις γιορτές και να συμμετέχω στα έθιμα, να σιγοτραγουδώ τα κάλαντα, να δείχνω ότι περνώ λίγο καλύτερα βρε αδερφέ αλλά η ουσία ήταν μία: δεν χαιρόμουν παρά μόνο τις στιγμές που χαιρόταν το παιδί και μάλλον για το ίδιο το παιδί και όχι για το γιορτινό κλίμα.

Πίστευα ότι φταίω εγώ και μόνο εγώ και σαν ένας άλλος Εμπενίζερ Σκρούτζ (χωρίς τα χρήματα του βέβαια), μίζερα και περιφρονητικά αρνιόμουν την χαρά και ευδαιμονία και «επί γης ειρήνη εν ανθρώποις ευδοκία» και τελικά, τι στο καλό συνέβαινε με εμένα?

Ώσπου το έψαξα και έμαθα. Έμαθα ότι δεν είμαι η μόνη. Έμαθα για την κατάθλιψη των γιορτών, προ και μετά των γιορτών για να είμαι πιο ακριβής. Η κατάθλιψη κατά τη διάρκεια των γιορτών είναι ένα γεγονός που έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις στη σύγχρονη εποχή. Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, οι απόπειρες αυτοκτονίας αμέσως μετά τα Χριστούγεννα αυξάνονται κατά 40% ενώ σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου του Κάρντιφ στην Ουαλία η 3η Δευτέρα του Ιανουαρίου (Blue Monday) είναι η πιο καταθλιπτική ημέρα όλου του χρόνου.

Κατά την διάρκεια των γιορτών καταστάσεις που προϋπάρχουν (ασθένεια, διαζύγιο, πένθος, ενδοοικογενειακοί καβγάδες) γίνονται πιο έντονες και επιτακτικά αφαιρούν κάθε διάθεση για χαρά ενώ παράλληλα σύμφωνα με τις κοινωνικές επιταγές δεν είναι λίγες οι φορές που άνθρωποι αναγκάζονται να παρευρεθούν σε κοινά εορταστικά γεύματα μαζί με άλλα μέλη της οικογένειας βάζοντας στην άκρη τα προσωπικά τους προβλήματα και να υποδυθούν …χαρούμενα ότι απολαμβάνουν το γεύμα/δείπνο/συντροφιά.
Άλλος ένας σημαντικός παράγοντας εμφάνισης κατάθλιψης κατά τη διάρκεια των γιορτών είναι τα οικονομικά προβλήματα όπως χαμηλό εισόδημα ή ακόμη και ανεργία που δημιουργούν αδυναμία προσφοράς δώρου ή αντάξιου των προσδοκιών εορταστικού τραπεζιού.  Όσοι αδυνατούν να αντεπεξέλθουν σ' αυτή την υποχρέωση κατακλύζονται από συναισθήματα απογοήτευσης, λύπης, ντροπής και ενοχής. Ιδιαίτερα οι γονείς σε αυτές τις περιπτώσεις «συντρίβονται» κάτω από τις δυσκολίες αυτές.
Η μοναξιά είναι ένας άλλος σημαντικός επιβαρυντικός παράγοντας, ο οποίος βοηθά στην εμφάνιση της κατάθλιψης κατά τη διάρκεια των γιορτών. Η μοναξιά αυτές τις μέρες γίνεται ανυπόφορη γιατί αν και τα καταφέρνεις κάπως να συμβιβαστείς με την μοναξιά σου τις άλλες μέρες του χρόνου είναι αδύνατον να το καταφέρεις τις γιορτινές μέρες που ξέρεις ή φαντάζεσαι ότι όλοι ανταμώνουν με τους αγαπημένους τους και τρώγοντας διασκεδάζουν. Να το θέσω αλλιώς: δεν σε ενοχλεί καθόλου να είσαι μόνος/η όλες τις άλλες βραδιές αλλά τα βράδια της παραμονής Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς η μοναξιά είναι αβάσταχτη.
Εδώ θα πρέπει να προσθέσω και τον παράγοντα …κούραση. Οι γιορτές είναι εξαντλητικός καθημερινός αγώνας. Πρέπει να καθαρίσεις το σπίτι, να ψωνίσεις, να μαγειρέψεις, να φροντίσεις τα πάντα και φυσικά να καθαρίσεις ξανά και ξανά. Στο τέλος της ημέρας τα πόδια σου δεν σε κρατούν, η μέση και η πλάτη σου σε «πεθαίνουν» και απλά θέλεις να συρθείς στο κρεβάτι σου για ύπνο και ας γλεντήσουν οι καλεσμένοι σου μόνοι τους.
Δεν σταματά όμως εδώ. Αν έχεις επιβιώσει της κατάθλιψης πριν ή κατά την διάρκεια των γιορτών σε περιμένει καρτερικά η κατάθλιψη της επόμενη μέρας και για την ακρίβεια των ημερών μετά τις γιορτές. Σε πολλές μελέτες παγκοσμίως έχει αποδειχθεί ο Ιανουάριος ως ο πιο καταθλιπτικός και στρεσογόνος μήνας του χρόνου. Δεν έχεις πλέον κάτι να περιμένεις, τα φωτάκια σβήνουν, το σπίτι και οι δρόμοι ξεστολίζονται, οι διακοπές τελειώνουν, συνειδητοποιείς ότι ξόδεψες πολύ περισσότερα από ότι είχες προϋπολογίσει και τώρα ζορίζεσαι να καλύψεις τα βασικά. Δεν έχεις πλέον δικαιολογίες για λίγο παραπάνω φαγητό, γλυκό ή αλκοόλ και με τρόμο αντικρίζεις την αλήθεια της ζυγαριάς.
Ταυτόχρονα με προβλημάτισε η σκέψη γιατί το Πάσχα γιατί δεν εμφανίζονται συμπτώματα κατάθλιψης και προσδοκιών που τελικά δεν ικανοποιούνται? Ακριβώς λόγω της συγκεκριμένης γιορτής αφού το Πάσχα ζούμε μέρες χαρμολύπης και διατηρούμε χαμηλούς τόνους με εξαίρεση την Ανάσταση και κυρίως την Κυριακή του Πάσχα που όμως είναι 2-3 μέρες χαράς το πολύ και όχι μια ολόκληρη περίοδος.

Λοιπόν, θα μου πείτε, ποια είναι η λύση: να τα καταργήσουμε όλα? Φυσικά όχι, τα Χριστούγεννα και η Πρωτοχρονιά θα γιορτάζονται και πρέπει να γιορτάζονται με την λαμπρότητα και την χαρά που τους αναλογεί γιατί στην ουσία αυτό είναι: γιορτές χαράς, αγάπης και ελπίδας. Ας αναλογιστούμε όμως τούτο: Μήπως έχουμε γίνει λίγο υπερβολικοί? Μήπως τελικά γιορτές δεν είναι τα τραπέζια βαρυφορτωμένα με λιχουδιές, τα πολλά και ακριβά δώρα, οι εξαντλητικές προετοιμασίες και η σημασία στην λεπτομέρεια, τα υπερβολικά στολίδια και τα λαμπερά φωτάκια, οι υπερβολικές προσδοκίες για γλέντια και καλοπέραση?
Μήπως τελικά στα γιορτινά τραπέζια δεν μετρά το πρώτο, δεύτερο, τρίτο πιάτο, τα φανταχτερά τραπεζομάντηλα, τα λαμπερά ποτήρια και τα πλούσια επιδόρπια αλλά οι άνθρωποι που κάθονται γύρω από αυτό? Να είμαστε μαζί, να περνάμε τις γιορτές με τους ανθρώπους που αγαπάμε και μας αγαπούν και ας έχουμε μόνο ένα φαγητό. Να μάθουμε τα παιδιά μας να είναι ικανοποιημένα μόνο με ένα παιχνίδι, όπως ήμασταν και εμείς μικρά. Να μην μετατρέπουμε τα πάντα σε… φαγητό. Να απολαμβάνουμε το ότι είμαστε μαζί και να ευχόμαστε να είμαστε και του χρόνου μαζί.
Για τους πολύ μίζερους έχω να δώσω μια συμβουλή: Γιορτές είναι και θα περάσουν, κρίμα είναι να περάσει και η ζωή μας μίζερα.

Να κοιμόμαστε ήσυχοι τα βράδια και να ονειρευόμαστε την μέρα

ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ