SOS για τα Επτάνησα – αντίδραση στην συνεχή υποβάθμιση

Ειδήσεις όλο το 24ωρο απο Λευκαδα
Του Γιάννη Βραδή*
Πρόσφατα δηλώθηκε η πρόθεση του Εθνικού Κτηματολογίου στην επικείμενη αναδιάρθρωση των υπηρεσιών του να μην προβλέπεται γραφείο στα Ιόνια νησιά και η μεν Κέρκυρα να αναφέρεται στο γραφείο των Ιωαννίνων, τα δε υπόλοιπα νησιά στο γραφείο της Πάτρας.
Ο κύριος Περιφερειάρχης ορθά πράττοντας έστειλε άμεσα επιστολή στον πρόεδρο του Οργανισμού Κτηματολογίου με την οποία εξηγεί τους λόγους για τους οποίους πρέπει να υπά
ρχει γραφείο του Κτηματολογίου μέσα στα όρια της ΠΙΝ και του ζητάει την αναθεώρηση της πρότασής του, παρόμοια έπραξε και ο Δικηγορικός Σύλλογος Κέρκυρας. Η Επτανησιακή όμως ευγένεια και ηπιότητα των κυρίων Σπύρου και Βραδή δυστυχώς δεν μπορεί να αποδώσει μέσα στο συχνά αυταρχικό περιβάλλον της Ελληνικής Πολιτείας.
Αυτό που πρέπει να σημειωθεί σαν αξιοπερίεργο όμως είναι το ότι διαφορετικές υπηρεσίες του δημοσίου αντιμετωπίζουν την ΠΙΝ σαν να μην υφίσταται, ή σαν να μην πρόκειται να υφίσταται στο μέλλον. Η συμφωνία αυτή των ενεργειών δημιουργεί την αίσθηση ότι είναι συντονισμένη υποδηλώνοντας την ύπαρξη ενός παράλληλου Καλλικράτη ο οποίος όμως δεν είναι επίσημα γνωστός.
Είναι γνωστό ότι από την ίδρυσή της η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων δεν έχει αντιμετωπιστεί από την Ελληνική πολιτεία ισότιμα με τις υπόλοιπες Περιφέρειες της χώρας. Η στελέχωσή της σε υπηρεσίες δεν έφθασε ποτέ στο επίπεδο άλλων Περιφερειών, με αποτέλεσμα οι πολίτες πολλές φορές να πρέπει να προσφεύγουν στην Πάτρα και στα Γιάννενα για την εξυπηρέτησή τους. Το ΦΠΑ δεν μειώθηκε, όπως έγινε στα νησιά του Αιγαίου, δημιουργώντας έτσι συνθήκες άνισου ανταγωνισμού.
Τα τελευταία χρόνια, πριν ακόμη από την εφαρμογή του Καλλικράτη, άρχισε σταδιακά η υποβάθμιση της ΠΙΝ με την υπαγωγή κρατικών υπηρεσιών της σε σχήματα άλλων Περιφερειών. Παράδειγμα αποτελεί η υποβάθμιση του υποκαταστήματος της Τράπεζας της Ελλάδος στην Κέρκυρα σε θυρίδα. Ο Καλλικράτης στέρησε από την ΠΙΝ την Γενική Γραμματεία και η Περιφέρεια υπήχθη σε Γενική Διοίκηση με έδρα την Πάτρα.
Σημαντικά μεγάλα έργα εθνικής σημασίας έγιναν και γίνονται σε ολόκληρη την Ελλάδα, όχι όμως στα Επτάνησα. Αυτό παρόλο που τα τελευταία βρίσκονται σε κομβικό γεωπολιτικά σημείο και έχουν ανάγκη ορισμένα έργα υποδομών για να μπορέσει να αναπτυχθεί ο παραγωγικός για την χώρα τριτογενής τομέας της οικονομίας των. Το ΕΣΠΑ ουσιαστικά επισημοποιεί την δημιουργία δύο ηπειρωτικών πόλεων-πόλων στην δυτική Ελλάδα, της Πάτρας και των Ιωαννίνων, υποβαθμίζει την σημασία των Επτανήσων, προσδιορίζει την εξάρτησή τους από τους παραπάνω πόλους και περιορίζει τις δυνατότητες ανάπτυξής τους.
Μία διαχρονική θεώρηση των ενεργειών της Ελληνικής Πολιτείας σε σχέση με την ΠΙΝ δείχνει ότι αυτές αποτελούν τις συνιστώσες μίας πολιτικής που προσβλέπει στην κατάργηση της ΠΙΝ και στην ένταξη των νησιών στις Περιφέρειες Ηπείρου και Δυτικής Ελλάδας. Η πολιτική αυτή προσανατολίζεται στην μετατόπιση του κέντρου βάρους της δυτικής Ελλάδας μακριά από το Ιόνιο προς το εσωτερικό της χώρας. Η ανάλυση των αιτίων της πολιτικής αυτής είναι αρκετά πολύπλοκη και δεν είναι ίσως σκόπιμο να παρουσιαστεί αυτή την στιγμή, αυτό όμως που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι να επισημανθεί ότι η πολιτική κατάργησης της ΠΙΝ μέσα από σταδιακή διοικητική υποβάθμισή της είναι σταθερή, ζωντανή και μέχρι στιγμής ανεξάρτητη των κυβερνητικών σχημάτων.
Η χώρα μας πλέει μέσα σε μία τρικυμία χωρίς χάρτη και χωρίς πυξίδα, οδηγημένη σε αυτήν, αλλά και ακόμη οδηγούμενη διά μέσου της, από ένα ανίκανο και αναξιόπιστο πλήρωμα. Οι πολιτικές που ακολουθήθηκαν κατά τις προηγούμενες δεκαετίες οδήγησαν σε μία επιφανειακή και χωρίς βάσεις ανάπτυξη της χώρας με αποτέλεσμα η κατάρρευσή της να είναι προδιαγεγραμμένη. Η αγροτική παραγωγή υποβαθμίστηκε, οι βιομηχανίες έκλεισαν ή μεταφέρθηκαν σε άλλες χώρες, ο τουρισμός αφέθηκε στην τύχη του και υπήρξε παντελής έλλειψη σοβαρότητας στον προγραμματισμό σε όλα τα επίπεδα της δημόσιας διοίκησης. Η ύπαρξη εύκολου και φθηνού χρήματος από εισροές τόσο από την ΕΕ, όσο και από τον κρατικό δανεισμό έδωσε την ευκαιρία στο Ελληνικό πολιτικό σύστημα να ικανοποιήσει μικροπολιτικές και τοπικιστικές αξιώσεις και στους κρατούντες την κεντρική διοίκηση να νοιώσουν παντοδύναμοι. Η χώρα μας όμως πρέπει να πλεύσει μέσα από την τρικυμία και να περάσει σε μία νέα εποχή. Αυτό θα επιτευχθεί μόνο με απόρριψη των μικροπολιτικών και με σοβαρή δουλειά η οποία θα περιλαμβάνει αποκέντρωση, αξιοκρατία, μελέτη και ορθό προγραμματισμό. Δυστυχώς με δεδομένο το πολιτικό σύστημα και τα εμπλεκόμενα σε αυτό άτομα κάτι τέτοιο δεν διαφαίνεται στην κεντρική πολιτική σκηνή τουλάχιστον, εκτός από την περίπτωση βέβαια που γίνουν τεράστιες πολιτικές ανατροπές.
Η ευθύνη λοιπόν για την επιβίωση της χώρας και ημών των ιδίων πέφτει ουσιαστικά στα χέρια μας, στα χέρια των πολιτών, των επαγγελματιών, των εργαζομένων, των τοπικών πολιτικών. Ο καθένας από εμάς και όλοι μαζί γνωρίζουμε καλά τι πρέπει να γίνει στον τόπο μας για να μπορέσει να ορθοποδήσει, απλά αυτό συχνά δεν προωθείται στην κεντρική εξουσία ή εάν προωθηθεί αγνοείται από αυτήν. Πρέπει λοιπόν ο τόπος μας, τα Επτάνησα, από μόνος του εκφρασμένος μέσα από τα θεσμικά διοικητικά όργανα και τους φορείς του να σχεδιάσει το μέλλον του και να υλοποιήσει τις απαραίτητες ενέργειες για την βελτίωση της ζωής των κατοίκων. Κάτι τέτοιο δεν είναι εύκολο γιατί απαιτεί την απαγκίστρωση της πολιτικής ηγεσίας, αλλά και των διοικήσεων κάποιων φορέων από το σαθρό κομματικό σύστημα. Οι τοπικοί πολιτικοί πρέπει να αφήσουν κατά μέρος τις έριδες και τα κομματικά ή προσωπικά συμφέροντα και να συνεργαστούν. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι όλοι βρισκόμαστε στο ίδιο καράβι, εάν αυτό βουλιάξει θα βουλιάξουμε όλοι μαζί, το τέρας της μεταπολιτευτικής Ελλάδας στην αδηφαγία του έχει καταπιεί τις βάρκες και τα σωσίβια.
Τα Ιόνια νησιά θα κληθούν σύντομα για μία ακόμη φορά να στηρίξουν με την οικονομία τους την δυτική Ελλάδα, η οποία αντιμετωπίζοντας την έλλειψη μίας ισχυρής παραγωγικής βάσης και ευρισκόμενη σε μία εποχή πλέον περιορισμένου ιδιωτικού δανεισμού και μειωμένων κρατικών εισροών θα αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα. Ο τουρισμός είναι ο μοναδικός κλάδος της οικονομίας ο οποίος χωρίς σχετικά μεγάλες επιπρόσθετες δαπάνες, αλλά με σοβαρό προγραμματισμό, μπορεί να φέρει συνάλλαγμα και να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας.
Για να επιτευχθεί όμως αυτό πρέπει να γίνει κατανοητό από την κεντρική κυβέρνηση ότι απαιτείται να αφήσει τα Επτάνησα να λειτουργήσουν, να αποδώσουν και να αναπτυχθούν. Πρέπει το κεντρικό κράτος να σταματήσει να βάζει εμπόδια στην ορθή λειτουργία των Επτανήσων και να δείξει σεβασμό όχι μόνο στον πολιτισμό, αλλά και στην οικονομία τους. Τα Επτάνησα υπήρξαν ένα συντεταγμένο κράτος το οποίο συνεισέφερε με κάθε τρόπο στην δημιουργία του νέου Ελληνικού κράτους. Όταν οι Επτανήσιοι ορμώμενοι από εθνική υπερηφάνεια άφησαν την σταθερότητα της Βρετανικής αυτοκρατορίας για να προσχωρήσουν στην φτωχή και κλυδωνιζόμενη Ελλάδα είχαν στο μυαλό τους ένα αύριο στο οποίο θα επικρατούσε ισοτιμία και ισονομία με τους αδελφούς τους Έλληνες. Η αντιμετώπιση λοιπόν των Επτανήσων σαν μία πηγή συναλλάγματος και όχι σαν μία σοβαρή ιστορική ενότητα του Ελληνικού κράτους είναι το λιγότερο προσβλητική. Η αντιμετώπιση της ΠΙΝ σαν να μην υπάρχει στον Ελληνικό πολιτικό χώρο είναι ανησυχητική σε εθνικό επίπεδο. Τέτοιες ενέργειες προκαλούν την οργή των Επτανησίων, την αίσθηση έλλειψης ίσης μεταχείρισης, την αβεβαιότητα για το μέλλον και έχουν σαν επακόλουθο την αποσταθεροποίηση.
Στην Ελλάδα του σήμερα χρειαζόμαστε ενότητα και συνεργασία. Στην Ελλάδα του σήμερα δεν υπάρχουν περιθώρια μικροπολιτικών, μικροσυμφερόντων και αυταρχισμού. Είναι λοιπόν απαραίτητο να γίνει σαφές σε κάθε επίπεδο της Ελληνικής δημόσιας διοίκησης ότι υπάρχει η κόκκινη γραμμή της ισότητας και της ισονομίας των Επτανήσων με τις υπόλοιπες νησιωτικές και ηπειρωτικές περιοχές της χώρας την οποία δεν θα επιτραπεί σε κανένα να περάσει. Παράλληλα είναι απαραίτητο να καθοριστούν και οι αντιδράσεις από την πλευρά των Επτανησίων σε κάθε περίπτωση προσπάθειας παραβίασης αυτής της κόκκινης γραμμής. Οι ενέργειες που θα μπορούσαν να γίνουν είναι οι ακόλουθες:
1. Να προσδιοριστεί η κόκκινη γραμμή η οποία ουσιαστικά θα αποτελεί ένα ανελαστικό πλαίσιο ελάχιστων απαιτήσεων των Επτανήσων από το Ελληνικό κράτος. Το πλαίσιο αυτό πρέπει να έχει σαν βάση του τίποτε περισσότερο από: (α) την απαίτηση για ισονομία και ίση μεταχείριση της ΠΙΝ με τις υπόλοιπες Περιφέρειες της χώρας, λαμβανόμενου υπ’όψιν και του νησιωτικού χαρακτήρα της Περιφέρειας και (β) την αναγνώριση της υπόστασης των Επτανήσων σαν μία αδιαίρετη και μη απορροφούμενη από άλλες ενότητα. Μέσα στο πλαίσιο αυτό πρέπει να επιμερίζονται και αναλύονται οι απαιτήσεις. Ο επιμερισμός πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον τα ακόλουθα:
1.1. Την απαίτηση η δομή της δημόσιας διοίκησης της ΠΙΝ να είναι ισότιμη με αυτήν άλλων Περιφερειών. Δηλαδή πρέπει να αποκλείεται η διοικητική εξάρτηση, στο πλαίσιο του δημόσιου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα, της ΠΙΝ ή των επιμέρους συστατικών της από διοικητικό κέντρο που ανήκει σε άλλη Περιφέρεια. Για παράδειγμα, οι υπηρεσίες του ΕΟΤ των κατεξοχήν τουριστικών περιοχών Κεφαλονιάς και Ζακύνθου που υπάγονται στον ΕΟΤ της Πάτρας πρέπει να υπαχθούν στον ΕΟΤ Ιονίων νήσων με έδρα μέσα στα όρια της ΠΙΝ. Ένα άλλο αρνητικό παράδειγμα αποτελεί η προσπάθεια που έγινε να υπαχθεί η διοίκηση του Γενικού Νοσοκομείου της Κέρκυρας στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο των Ιωαννίνων.
1.2. Την απαίτηση να συμπεριλαμβάνεται με ουσιαστικό τρόπο, και όχι να λησμονείται, η ΠΙΝ στον σχεδιασμό και τον προγραμματισμό των μεγάλων εθνικών έργων και των δημοσίων επενδύσεων. Για παράδειγμα, ο σχεδιασμός της Εγνατίας οδού έγινε χωρίς να ληφθεί υπ’ όψιν η παρουσία της Κέρκυρας και του μεγαλύτερου διεθνούς αεροδρομίου της δυτικής Ελλάδας μερικά ναυτικά μίλια απέναντι από την απόληξή της Εγνατίας στην Ηγουμενίτσα.
1.3. Την απαίτηση να εφαρμόζονται οι νησιωτικές πολιτικές και στα Ιόνια νησιά, όπως αυτές εφαρμόζονται στα νησιά του Αιγαίου συμπεριλαμβανομένης και της φορολογίας.
2. Να προσδιοριστεί μέσα από δημόσιο διάλογο των πολιτών, των φορέων και του πολιτικού κόσμου των Επτανήσων το όραμα για το μέλλον της Περιφέρειας. Πρέπει να γίνει μία μελέτη η οποία να εξετάζει ποιές είναι οι δυνατότητες των Επτανήσων, πως θα επιθυμούσαν οι πολίτες αυτά να εξελιχθούν στα επόμενα χρόνια και πως αυτό θα επιτευχθεί.
3. Να αποφασιστούν ποιά μέτρα θα λαμβάνονται από τον πολιτικό κόσμο, τους φορείς και τους πολίτες της ΠΙΝ κάθε φορά που το Ελληνικό κράτος περνάει την τεθείσα κόκκινη γραμμή. Τα μέτρα θα πρέπει να είναι δραστικά και να μην αφήνουν περιθώρια ελιγμών στην κεντρική κυβέρνηση.
4. Οι παραπάνω αποφάσεις να κοινοποιηθούν σε κάθε επίπεδο της κυβέρνησης και της δημόσιας διοίκησης.
Ο άνθρωπος που ταξιδεύει στον κόσμο εύκολα διαπιστώνει ότι τα Επτάνησα είναι ένας τόπος ευλογημένος τόσο όσο λίγοι άλλοι στον πλανήτη μας. Η ορθή διαχείρισή του μπορεί να προσφέρει εξαιρετικό επίπεδο διαβίωσης στους κατοίκους και στους επισκέπτες του, αλλά και σημαντική βοήθεια στην ανόρθωση της χώρας. Για να επιτευχθεί η ορθή διαχείριση δεν υπάρχουν πολλές προϋποθέσεις. Οι Επτανήσιοι πρέπει να παραμερίσουμε τις έριδες και μικροπολιτικές, να βάλουμε το κοινό συμφέρον πάνω από το κοντόφθαλμο προσωπικό ή κομματικό συμφέρον και να σταματήσουμε την Ελληνική πολιτεία από το να αποτελεί τροχοπέδη στην πρόοδο των Επτανήσων απαιτώντας ίση μεταχείριση του τόπου μας.
*Δρ Πανεπιστημίου Purdue, ΗΠΑ – Σύμβουλος Διαχείρισης Ποιότητας – www.vradis.net